Onye na-eme egwuregwu ama ama Arrhichion sitere na Phigaleia nke dị na ndịda Gris nwụrụ na 564 BC. BC na nkpagbu nke onye iro ya na Olympic Games. Ka o sina dị, o meriri n'asọmpi mgba ahụ. N'oge ikpeazụ, o jisiri ike gbapụ nkwonkwo ụkwụ ya. Mgbe onye mmegide ya tọpụrụ nhụsianya ya n'ihi ihe mgbu wee daa mbà, oge agafeela maka ndụ Arrhichion.

Mmụọ nke Olympus: Ị dịla njikere ịnwụ maka mmeri nke gị?

N’otu nnyocha e bipụtara na 1980, a jụrụ ihe karịrị otu narị ndị na-agba ọsọ, sị: “Ị̀ ga-aṅụ ọgwụ ma ọ bụrụ na ọ pụtara na ị pụrụ ịghọ onye mmeri n’egwuregwu Olympic ma ị nwụọ n’ime ya otu afọ mgbe e mesịrị?” Ihe karịrị ọkara nke ndị na-eme egwuregwu zara ee. Nnyocha yiri nke ahụ na 1993 nke ndị na-eme egwuregwu a ma ama na ọzụzụ dị iche iche hụrụ otu ihe ahụ (Goldman na Klatz, Ọnwụ n'ime ụlọ mkpuchi II. Chicago, Elite Sports Medicine Publications, 1992, peeji nke 1-6, 23-24, 29-39).

Asịrị a na-eme iji doping na-egosi na enweghị ike iwepụ azịza ndị a kpamkpam. N'egwuregwu asọmpi, ọtụtụ ndị na-eme egwuregwu dị njikere itinye ahụike na ndụ ha n'ihe ize ndụ iji merie. So eyi kyerɛ sɛ Olimpik a ɛwɔ atifi hɔ no boa yɛn ma yefi yɛn pɛ mu yɛ adwuma?

Baron Pierre de Coubertin (1863-1937), bụ́ nna nke Egwuregwu Olympic nke oge a, kwuru, sị: “Ma egwuregwu Olympic nke oge ochie na nke oge a nwere otu ihe dị mkpa jikọrọ ọnụ: ha bụ okpukpe. Ọ bụrụ na onye na-eme egwuregwu na-akpụzi ahụ ya site na ọzụzụ egwuregwu dị ka onye na-akpụ akpụ akpụ akpụrụ akpụ, mgbe ahụ ọ na-asọpụrụ chi. Onye egwuregwu ọgbara ọhụrụ na-asọpụrụ ala nna ya, ndị ya na ọkọlọtọ ya. N'ihi ya, echere m na m kwesịrị ijikọta mmalite nke Egwuregwu Olympic na echiche okpukpe site ná mmalite. Ọ bụ ezie na a na-emezigharị ha na ọbụna nụchaa site na mba ụwa na ọchịchị onye kwuo uche ya - njirimara nke oge anyị ugbu a - ọ ka bụ otu okpukpe ahụ gbara ndị Gris na-eto eto ume n'oge ahụ ka ha jiri ike ha niile nweta mmeri kachasị elu n'ụkwụ nke ihe oyiyi Zeus. Okpukpe na egwuregwu, Religio Athletae, na-eji nwayọọ nwayọọ na-abanye n'uche nke ndị na-eme egwuregwu, ma ọtụtụ n'ime ha na-eduzi n'amaghị ama." (Krüger, A.: "The Origins of Pierre de Coubertin's Religion Athletae", Olympika: International Journal of Olympic Studies, Mpịakọta 2, 1993, p. 91)

Maka Pierre de Coubertin, egwuregwu bụ "okpukpe nke nwere ụka, ozizi na ememe ... ma karịa ihe niile nwere mmetụta okpukpe." (ibid.)

Ememe mmeghe na mmechi nke egwuregwu Olympic na-egosi eziokwu a n'enweghị obi abụọ. Agba, ihe nkiri, egwu, ukwe Olympic, iyi Olympic, ire ọkụ Olympic na-akpalite mmetụta nke obi ụtọ okpukpe nke na-awụ akpata oyi n'ahụ.

Egwuregwu Olympic nke 1936 na Berlin, nke Adolf Hitler ji mee ihe n'ụzọ na-ezighị ezi maka mgbasa ozi ya, bụ mkpali maka gigashows nke Olympics e mesịrị.

Gịnị ka Baịbụl kwuru?

Mmụọ Olympia dị nnọọ iche n’ihe Pọl dụrụ Ndị Kraịst niile ọdụ, sị: “Unu emela ihe ọ bụla n’ihi ịchọ ọdịmma onwe onye nanị ma ọ bụ oké ọchịchọ efu, kama n’ịdị umeala n’obi na-ewere ibe unu elu karịa onwe unu.” ( Ndị Filipaị 2,3:5-12,10 ) “Ka ịhụnanya ụmụnna dịrịnụ. obiọma n'ebe ibe ya nọ; N’ịsọpụrụ ibe unu, ka otu onye buru ibe ya ụzọ!” (Ndị Rom XNUMX:XNUMX)

Jizọs n’onwe ya wee sị: “Ọ bụrụ na onye ọ bụla chọrọ ịbụ onye mbụ, ya bụrụ onye ikpeazụ n’ime mmadụ niile na ohu mmadụ niile!” ( Mak 9,35:9,48 ) “Onye ọ bụla nke kasị nta n’etiti unu niile ga-abụ onye ukwu!” ( Luk XNUMX, XNUMX )

»Si n'ọnụ ụzọ dị warara banye! N'ihi na obosara ka ọnu-uzọ-ama di, sara mbara ka uzọ ahu di kwa nke nēdubà n'iyì; na e nwekwara ọtụtụ ndị na-aba n’ebe ahụ. N’ihi na warara ka ọnụ ụzọ ámá nke na-eduba ná ndụ dị warara; ndị na-achọta ya dịkwa ole na ole.” (Matiu 7,13:14-XNUMX).

Uzọ sara mbara bụ ụzọ nke onwe, ụzọ dị warara bụ ụzọ ịgọnarị onwe ya: “Onye chọtara ndụ ya ga-atụfu ya; onye ọ bụla nke tụfuru ndụ ya n'ihi m ga-achọta ya.” (Matiu 10,39:XNUMX)

N’Ozizi Elu Ugwu ahụ, Jizọs kwudịrị kpọmkwem: “Ọ bụrụ na mmadụ etie gị ihe na ntì aka nri gị, nyekwa ya nke ọzọ.” (Matiu 5,39:XNUMX)

Nnukwu ọdịiche a dị n'etiti mmụọ Olympic na nke Ndị Kraịst na-ewelite ajụjụ a:

Gịnị mere ọtụtụ Ndị Kraịst ji akwado asọmpi Olympic?

Na 1976, Mmekọrịta Ndị Kraịst na-eme egwuregwu na United States nwere ndị otu 55. Nzukọ a na-eme egwuregwu na Action, ozi nke Campus for Christ, nwekwara ndị ọrụ 000 naanị. Echiche ha laghachiri na Muscular Christianity na ngwụcha narị afọ nke 500 England na ọtụtụ Ndị Kraịst ga-ajụrịrị dị ka ihe a na-apụghị ichetụ n'echiche. Echiche na asọmpi na asọmpi nwere uru mmụta ime mmụọ dị elu bụ onye isi ụlọ akwụkwọ Rugby dị na Warwickshire, England, Thomas Arnold (19–1795). Ọ bụ nna ime mmụọ nke Pierre de Coubertins nke a kpọtụrụ aha n'elu, onye malitere egwuregwu Olympic nke oge a. Egwuregwu Olympic nke oge a nke mbụ mere na Athens na 1842.

Ka anyị leba anya na arụmụka Ndị Kraịst na-enyekarị maka egwuregwu asọmpi:

"Egwuregwu asọmpi bụ enyi na enyi na egwuregwu." N'ụzọ dị mwute, ihe dị iche bụ ikpe: ọ na-alụ ọgụ na isi ya na mgbe mgbe ọ bụ ihe dị njọ na-egbu egbu, ọ bụrụgodị na a na-eme ya na mmụọ nke ọbụbụenyi. Ihe mgbaru ọsọ kasịnụ n'egwuregwu bụ imeri ndị ọzọ.

"Egwuregwu asọmpi na-akwalite ikpe ziri ezi." Achọpụtara na ka onye na-eme egwuregwu na-ebili elu, ka ọ na-eme ka ọ na-arụ ọrụ nke ọma, otú ahụ ka ọ dị ya mkpa imeri na otú ọ na-adịchaghị mkpa ọ na-etinye na ikpe ziri ezi. Ihe akaebe ndị ọzọ megidere echiche ziri ezi: Ọbụna n'ụlọ akwụkwọ, ebe egwuregwu asọmpi na-amanye ụmụ akwụkwọ niile, ụmụaka ndị na-adịghị eme egwuregwu na-ahụ onwe ha ngwa ngwa dị ka ndị ọzọ na klas n'ozuzu ya.

Ma gịnị banyere nnukwu ihe atụ nke omume ziri ezi nke ị na-ahụkarị n'etiti ndị na-eme egwuregwu? Enwere naanị otu nkọwa maka nke a: egwuregwu asọmpi adịghị ewulite agwa, kama ikpughe ya. Asọmpi anaghị enye mkpali maka omume omume. Otú ọ dị, n'agbanyeghị okpomọkụ nke agha, ụfọdụ ndị na-eme egwuregwu na-anọgide na-ekwesị ntụkwasị obi n'ụkpụrụ ndị ha nweburu. Agbanyeghị, nke ahụ anaghị ekwu maka egwuregwu asọmpi, ọ na-akọwa naanị ihe kpatara egwuregwu ahụ ebibieghị onwe ya kpamkpam. Ma anyị na-abịaru nso n'ebe ahụ. N'ihi na ụkpụrụ ọdịnala na-ada ada na West.

Atụmatụ Chineke maka mmadụ bụ imekọ ihe ọnụ, ọ bụghị asọmpi. N'ihi na asọmpi na-arụpụta ndị mmeri na ndị na-efunahụ mgbe niile.

"Egwuregwu ndị otu na-akwalite imekọ ihe ọnụ." Otú ahụ ka ọ dịkwa izukọ ohi n'ụlọ akụ. Ọ bụrụ na ebumnobi bụ́ isi bụ imegide Chineke, ọ dịghị ọnụ ọgụgụ nke imekọ ihe ọnụ ga-enyere aka.

"Anyị chọrọ asọmpi ka anyị mụta ịbụ ezigbo ndị na-efunahụ." Chineke kere onye ọ bụla n’ime anyị nwere ikike dị iche iche. Ya mere, ọ baghị uru ma ọlị ka anyị jiri onwe anyị tụnyere ibe anyị. Anyị kwesịrị imeziwanye ikike anyị ka anyị wee nwee ike ijere Chineke ozi nke ọma, ma ọ bụghị ime nke ọma.

"Ị nweghị ike izere asọmpi." Mana: maa asọmpi egwuregwu. N'aka nke ọzọ, asọmpi na ndụ akụ na ụba ekwesịghị ịbụ asọmpi. Ọ bụrụ na m na-agba ọsọ ụlọ ọrụ m n'ụzọ ziri ezi, na-enweghị ọchịchọ ịka ndị ọzọ, ọ bụghị asọmpi. Ọganihu abụghị ihe nrite nke naanị otu onye na-eme egwuregwu ma ọ bụ otu nwere ike imeri. Asọmpi na-ewere ọnọdụ naanị mgbe mmadụ abụọ ma ọ bụ karịa ma ọ bụ otu na-anwa ịbụ naanị ndị mmeri.

"Asọmpi bụ ihe kpamkpam eke." Nke a pụtara n'onwe ya, mana ọ bụ naanị maka onye na-enweghị mgbanwe.

"Egwuregwu asọmpi na-abụkarị ndị afọ ofufo, maka ọṅụ nke igwu egwu na ịkwagharị." Maka ụfọdụ, ịbụ egwuregwu a na-emebi emebi dị njọ karịa ịbụ onye na-efunahụ mgbu. Ya mere, mkpebi ịme egwuregwu anaghị abụkarị afọ ofufo dị ka anyị chere. Egwuregwu ndị dị otú ahụ n'etiti ndị enyi na-adịkarị njọ karịa asọmpi a haziri ahazi.

N'ezie, mmega ahụ na-eme ka ahụ gị dị mma. Mana enwere ike ime nke a na-enweghị asọmpi. Ihe ize ndụ nke mmerụ ahụ nke anụ ahụ, mmebi ime mmụọ na nke uche dị ala karị.

Asọmpi na-ekewa. Onye mmeri na-anya isi, onye na-efunarị na-enwe nkụda mmụọ. Asọmpi siri ike, na-akpali akpali ma na-emepụta ọtụtụ adrenaline. Ma nke a ekwesịghị inwe mgbagwoju anya na ọṅụ. Onye ọ bụla nwere ike ikere òkè n'ezi ọṅụ.

"Pọl onyeozi na-eji asọmpi dịka ihe atụ nke ịbụ Onye Kraịst." Na 1 Ndị Kọrịnt 9,27:2; 2,5 Timoti 4,7:8; 12,1:6,2-3 na Ndị Hibru XNUMX:XNUMX Pọl na-ekwu maka asọmpi Ndị Kraịst. Ọ na-eji ya atụnyere onye na-agba ọsọ nke nwere okpu mmeri na-echere ya. Otú ọ dị, ntụnyere ahụ na-ezo aka naanị mgbalị na ntachi obi nke ndị na-eme egwuregwu na-eweta iji nweta ihe mgbaru ọsọ. Otú ọ dị, n'agha nke okwukwe nke Ndị Kraịst, ọ dịghị onye na-emeri n'ihi onye ọzọ. Onye ọ bụla nwere ike imeri ma ọ bụrụ na ha kpebie ime otú ahụ ma nọgide na-eme mkpebi ha. N’ebe akwa, ndị na-agba ọsọ na-enyere ibe ha aka n’ezie dị ka ụkpụrụ ahụ si dị: “Na-eburịtanụ ibu arọ́ ibe unu.” ( Ndị Galeshia XNUMX:XNUMX-XNUMX )

Mmụọ Olympic na akụkọ ntolite

Ọ bụ ezie na egwuregwu okpukpe na egwuregwu na-ekere òkè bụ́ isi n’okpukpe ndị Gris, ọ dịghị ihe anyị na-ahụghị ụdị ihe ahụ n’etiti ndị Hibru ma ọ bụ ndị Juu. Agụmakwụkwọ okpukpe na omume na-ewerekarị ọnọdụ n'ezinụlọ.

Ọrụ kwa ụbọchị bụ ihe na-akpali akpali, ma nye ndị Gris ọ bụ ihe na-eweda ala. E nweghị egwuregwu ma ọ bụ egwuregwu a haziri ahazi na omenala ndị Hibru. N'ime ya, mgbatị ahụ na-ejikọta ya na ndụ bara uru mgbe niile. Maka ndị Gris, ịma mma bụ ihe dị nsọ, nke mere na ndị na-eme egwuregwu gba ọtọ gbara asọmpi Olympic. Otú ọ dị, nye ndị Hibru, ịdị nsọ mara mma ma jiri uwe kpuchie ya. Echiche ụwa abụọ dị iche kpamkpam.

N'ikwu okwu n'ụzọ mmadụ, usoro agụmakwụkwọ Gris mepụtara mmepeanya na-emepe emepe. Ma mmụọ ọgụ Gris, bụ́ nke wusiri onwe ha ike, mechakwara weda Gris ala. Ndị Rom enweelarị na narị afọ nke abụọ BC. Ha malitere isonye n'egwuregwu Olympic na narị afọ nke mbụ BC na site na mmụọ a, gara n'ihu na egwuregwu ọgụ ọha. Anyị niile maara ọgụ gladiator na ịzụ anụ n'ọgbọ egwuregwu Rome. Ụdị kacha njọ ka amachibidoro naanị n'okpuru nduzi nke Iso Ụzọ Kraịst.

N'ime oge Ọchịchịrị, anyị na-ahụ mmụọ ọgụ ọzọ na nhụsianya nke ndị mọnk na na chivalry. Ndị Kraịst a kpagburu akwụsịkwa ịnwụ n’egwuregwu ndị Rom n’ọgbọ egwuregwu, kama n’aka ndị knight. Maka ndị knight, egwuregwu ọgụ na-apụta ọzọ n'ụdị asọmpi ahụ.

Na mgbanwe mgbanwe anyị na-ahụ a sara mbara ihu megide asceticism, monasticism na asọmpi egwuregwu. Ugbu a, agbanyeghachila ùgwù nke ọrụ. Mana Luther kwadoro mgba mgba, ịgba fencing na mgbatị ahụ dị ka ihe nchebe megide ịnọ nkịtị, ịla n'iyi na ịgba chaa chaa. Ọbụna Melanchthon kwuru okwu na-akwado egwuregwu na egwuregwu, n'agbanyeghị na ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ.

Iwu Jesuit, nke Ignatius nke Loyola hiwere na 1540, ji ọtụtụ asọmpi ọha na eze kwalite mmụọ ọgụ. Iwu, akara ule, ihe nrite na ihe nrite ekerewo òkè dị ukwuu na usoro ụlọ akwụkwọ Katọlik kemgbe ahụ. Ọwa nke mmụọ ọgụ ndị Gris esiwo n'òtù ndị agha gafee na ndị Jesuit.

Nkenke edemede edemede

Ọ bụ naanị nnukwu mmụgharị ndị dị na North America site na 1790 gaa n'ihu butere ụlọ akwụkwọ na usoro agụmakwụkwọ enweghịzi ebe egwuregwu na egwuregwu. A na-enye ọrụ ubi, ịga njem, ịnya ịnyịnya, igwu mmiri na ọrụ aka dị iche iche ka ọ bụrụ nguzozi anụ ahụ maka ihe ọmụmụ. Ma ntughari ahụ adịteghị aka.

Okirikiri ala

N'afọ 1844, kọleji Oberlin na-atụ n'anya tụgharịrị azụ na nkà ihe ọmụma mmụta a kama eweghachite mgbatị ahụ, egwuregwu na egwuregwu. Iso Ụzọ Kraịst nke a kpọtụrụ aha n'elu malitere ugbu a na-emeri n'ụlọ akwụkwọ Protestant nile. N'okpuru mmetụta nke Social Darwinism - "Survival of the Fittest" - egwuregwu ndị dị ka American football pụtara, nke ọbụna butere ọtụtụ ọnwụ na mmalite nke narị afọ nke 20. Eugenics n'ikpeazụ bu n'obi imecha mkpụrụ ndụ ihe nketa mmadụ site na nhọrọ. Mma na ike ghọrọ okpukpe ọzọ n'echiche Olympic. Anyị hụrụ ebe nke a nwere ike iduga na ọchịchị nke atọ. Nwoke Aryan bụ n'anụmanụ nke mmụọ a. A ga-eji nwayọọ nwayọọ kpochapụ ndị na-adịghị ike, ndị nwere nkwarụ na ndị Juu site n'ogige mkpochapụ na euthanasia.

A na-ejikọta ọzụzụ anụ ahụ nke ndị na-eme egwuregwu na ụmụaka ụlọ akwụkwọ na ebumnobi nzuzo agha.

Mmụọ a na-adị ndụ ma dị mfe nghọta na egwuregwu Olympic, football, mgbanaka ịkụ ọkpọ, Formula 1, ịma mma, asọmpi egwu, ịlụ ọgụ, Tour de France na asọmpi ndị ọzọ.

Mmụọ ịlụ ọgụ n'Olimpik nọgidere na-eji abụ siren ya na-eduba ọtụtụ Ndị Kraịst n'ime mmiri dị ize ndụ ka ụgbọ ha kpuo n'iyi. N’ihi na n’ịsọ asọmpi ha na-eme kpọmkwem ihe megidere ihe a kpọrọ Onye Kraịst ka o mee: “Ọ bụrụ na onye ọ bụla chọrọ iso m, ọ ga-ahapụ onwe ya na ọchịchọ ya, buru obe ya, soro m n’ụzọ m.” ( Matiu 16,24: XNUMX Ozi Ọma) Jizọs jere ije n’ụzọ nke ịjụ onwe ya, ịchụ onwe onye n’àjà, ịdị nwayọọ na ịdị umeala n’obi, ime ihe ike na ije ozi. Na-enweghị isi, àgwà nke uche a na-apụta ìhè mgbe niile n'okwu ya, omume ya na ịma mma ya. Nke a bụ nanị ụzọ o nwere ike isi mee ka ịhụnanya Chineke bụrụ ihe a pụrụ ịtụkwasị obi n’ebe anyị nọ. A na-akpọ anyị ka anyị ghara ịsụ ngọngọ ọzọ n'akụkụ ọ bụla, ka anyị ghara ikpo ọkụ ma ọ bụ oyi, kama ka ejupụta na Mụọ Chineke kpamkpam.

Edemede a na-achịkọta echiche ndị bụ isi sitere na akwụkwọ ya, site n'aka onye edemede Barry R. Harker Ọkụ dị iche iche, Iso Ụzọ Kraịst na ịrị elu nke Olympism nke oge a ọnụ ma gbakwunyere ya site n'echiche ndị ọzọ sitere na otu nchịkọta akụkọ. E bipụtara akwụkwọ ahụ dị peeji 209 na 1996 ma dị n'ụlọ ahịa akwụkwọ.

E bipụtara nke mbụ na German na Ntọala maka ndụ efu, 2-2009