I mate te kaipara rongonui a Arrhichion no Phigaleia i te tonga o Kariki i te tau 564 BC. Chr. i nga Taumahekeheke Orimipia i roto i te kuhunga o tana hoa whawhai. Heoi, i toa ia i te whakataetae mamau. I kaha ia ki te wehe i tana rekereke i te wa whakamutunga. I te wetewete o tana hoa whawhai i tana herenga i te mamae, ka mutu, kua roa kee mo te oranga o Arrhichion.

Te Wairua o Olympus: Kua rite ki te mate mo to wikitoria?

Ua ani te hoê titorotororaa i neneihia i te matahiti 1980 hau atu i te hanere taata horo, “E inu anei oe i te hoê pire mai te peu e e nehenehe oe e riro ei aito Olympic, tera râ, e pohe oe i te reira hoê matahiti i muri a‘e?” Hau atu i te afaraa o te feia taaro i pahono ae. I kitea e te rangahau o te tau 1993 mo nga kaipara toa i roto i nga momo marautanga he rite tonu te mea (Goldman me Klatz, Te Matenga i roto i te Rua raka II. Chicago, Elite Sports Medicine Publications, 1992, pp. 1-6, 23-24, 29-39).

Ko nga whakapae doping e whakaatu ana kaore e taea te whakakore i enei whakautu. I roto i nga whakataetae whakataetae, he maha nga kaitakaro e pai ana ki te whakararu i o raatau hauora me o raatau oranga ki te wikitoria. No te aha ïa te Olimipo e fana‘o ai i te roo maitai e te morare i roto i teie nei ao?

Ua parau o Baron Pierre de Coubertin (1863-1937), te metua tane o te mau hauti Olympic no teie nei tau, e: “Te vai ra i roto i te mau Ha‘utiraa Olympic no tahito ra e no teie anotau te hoê tuhaa faufaa roa: e haapaoraa. I te wa i hangaia ai e te kaitakaro tona tinana na roto i nga whakangungu takaro pera i te tohunga whakairo i hanga te whakapakoko, kei te whakanui ia i nga atua. Ka whakanui te kaipara o enei ra i tona whenua tupu, tona iwi me tona haki. No reira ki taku whakaaro i tika ahau ki te hono i te whakaurunga ano o nga whakataetae Olympic ki nga whakaaro whakapono mai i te timatanga. Ka whakarereketia, ka whakanuia ano hoki e te ao me te manapori e whakaatu ana i to tatou ao hou, engari ko taua karakia tonu i akiaki i nga taitamariki Kariki ki te tohe me o ratou kaha katoa mo te wikitoria nui i raro o te whakapakoko o Zeus... Religion i roto i te hakinakina, ko te Religio Athletae, kei te uru haere inaianei ki roto i te maharatanga o nga kaipara, engari he tokomaha o ratou e arataki pohehe ana i a ia.« (Krüger, A.: »Ko nga Taketake o te Kaipara Religion a Pierre de Coubertin«, Olympians: The International Journal of Olympic Studies, Puka 2, 1993, wh. 91)

Mo Pierre de Coubertin, ko te hakinakina "he karakia he whare karakia, he kuri, he tikanga...

Ko nga huihuinga whakatuwhera me te kati o nga Taumahekeheke Orimipia e whakaatu ana i tenei meka kaore e taea. Ko te tae, te waiata, te waiata, te Himene Olympic, te Oati o te Olympic, te ahi o te Olympics e whakaohooho ana i te ngakau harikoa whakapono e matapo ana i te kanohi arohaehae.

Ko nga whakataetae 1936 Olympic Olympics i Berlin, i whakamahia hetia e Adolf Hitler mo ana korero, ko te whakatenatena mo nga whakaaturanga giga o nga Olympics o muri mai.

Eaha ta te Bibilia e parau ra?

Ko te wairua o Olympia te tino rerekee o ta Paulo i a‘o ai ki nga Karaitiana katoa: “E kore e mahi i runga i te ngakau miimii, i te hiahia noa; ki tetahi ki tetahi; i te faaturaraa ’tu te tahi i te tahi.” ( Roma 2,3:5 ).

E na Iesu iho i parau e: “O tei hinaaro ia riro oia ei mua, ia riro oia ei muri i te taata atoa e ei tavini no te taata atoa!« ( Mareko 9,35:9,48 ) « O tei iti roa i roto ia outou atoa ra, e riro ïa oia ei taata rahi!« ( Luka XNUMX, XNUMX ).

“E tomo ma te kuwaha whaiti! He wharahi hoki te kuwaha, he whanui te ara, e tika ana ki te ngaromanga; he tokomaha hoki e haere ana ki reira. He kiki hoki te kuwaha, he kiki te ara e tika ana ki te ora; e mea iti hoi tei ite ia ’na.” ( Mataio 7,13:14-XNUMX ).

Ko te ara whanui ko te ara o te ngakau ngakau, ko te huarahi whaiti ko te ara o te whakakore i a ia ano: 'Ko te tangata i whiwhi ki te ora ka mate ano ia; e o tei tuu i to ’na ora no ’u ra, e noaa ïa ia ’na te ora.”— Mataio 10,39:XNUMX .

I roto i te A‘oraa i nia i te mou‘a, ua taa maitai roa ’tu â Iesu: “Ia papai mai te hoê taata i to papari‘a atau i to papari‘a atau, a fariu atu i te tahi ia ’na ra.” ( Mataio 5,39:XNUMX ).

Ko tenei rereketanga nui i waenganui i nga wairua Olympian me nga wairua Karaitiana ka patai te patai:

No te aha te mau Kerisetiano e rave rahi e turu ai i te Olympics?

I te tau 1976 neke atu i te 55 nga mema o te Fellowship of Christian Athletes i Amerika. Ko te whakahaere a Athletes in Action, he minita o Campus für Christus, e 000 noa nga kaimahi. Ko o ratou whakaaro i hoki mai ki te Muscular Christianity i Ingarangi i te mutunga o te rau tau 500, a, i mua kua whakakorehia e te nuinga o nga Karaitiana. Ko Thomas Arnold (19–1795), te tumuaki o te Kura Whutupaoro i Warwickshire, Ingarangi, i whakapono he nui te uara wairua o nga mahi takaro me te whakataetae whakataetae. Ko ia te papa wairua o Pierre de Coubertins kua whakahuahia ake nei, te kaiwhakaara o nga whakataetae Olympics hou. I tu te tuatahi o nga whakataetae Olympics hou i Athens i te tau 1842.

E hi‘o ana‘e i te mau mana‘o e rave pinepine nei te mau Kerisetiano no nia i te mau ha‘utiraa tata‘uraa:

»Ko te hakinakina whakataetae he hoa me te takaro.« Ko te mea ke, he pono: he whawhai i tona uho, he tino mate kino, ahakoa ka whawhai i runga i te wairua o te hoa. Ko te tino whainga o te hakinakina ko te eke ki runga ake i etahi atu.

»Ko te whakataetae whakataetae e whakatairanga ana i te tika.« Kua kitea ko te piki ake o te kaipara, ka nui ake te aro ki te mahi, ko te mea nui ki te wikitoria me te iti o te uara ki runga i te tika. Ko tetahi atu taunakitanga e whakahe ana i te ariā tika: Ahakoa i te kura, he mea herea nga hakinakina whakataetae mo nga tauira katoa, ko nga tamariki e kore e rite ki te takaro, ka mutu ka whai waahi ki waho i roto i te akomanga.

Engari he aha nga tauira nui o te whanonga tika e kitea ana e te tangata i nga wa katoa i waenga i nga kaitakaro? Kotahi noa te whakamarama mo tenei: Ko nga taakaro whakataetae e kore e hanga i te ahua, engari e whakaatu ana. Karekau he whakatenatena a te whakataetae mo te whanonga morare. Ahakoa te wera o te pakanga, ka mau tonu etahi o nga kaitakaro ki nga uara o mua. Heoi, kaore tenei e korero mo te whakataetae whakataetae, engari he whakamarama noa he aha te mea kaore ano kia tino whakangaromia e te hakinakina. Engari kei te tata atu tatou ki tera waahi. Na te mea kei te heke haere nga tikanga tuku iho ki te Hauauru.

Ko te mahere a te Atua mo te tangata ko te mahi tahi, ehara i te whakataetae. Na te mea ko te whakataetae ka whakaputa i nga toa me te hunga ngaro.

»Ko te hakinakina kapa e whakatairanga ana i te mahi tahi.« Ka pahuatia tahitia he peeke. Mena ko te kaupapa matua he whakahe ki te Atua, kaore nga mahi tahi katoa e awhina.

»Kei te hiahia whakataetae kia ako tatou kia pai te hinga.« Ua hamani te Atua ia tatou tata'itahi ma te mau huru aravihi taa ê. No reira kare rawa he tikanga mo tatou ki te whakataurite i a tatou ano. Me whakapai ake o tatou pukenga kia pai ake ai ta tatou mahi ki te Atua, kaua ki te pai.

"Kaore e taea e koe te karo i te whakataetae." Engari: te whakataetae hakinakina ahakoa he aha. Ko te whakataetae i roto i te oranga ohaoha, i tetahi atu taha, ehara i te mea he whakataetae. Ko te whakahaere i taku pakihi i runga i te matatika, me te kore hiahia ki runga ake i etahi atu, ehara i te whakataetae. Ko te oranga ehara i te mētara ka taea e te kaipara, te kapa kotahi anake te wikitoria. Ka puta te whakataetae ina ka ngana te tokorua, neke atu ranei o nga tangata takitahi me nga roopu ki te riro hei toa kotahi.

»Ko te whakataetae he mea tino noa.« He tino kitea tenei, engari mo te hunga kore i tahuri.

"He maha nga wa o te whakataetae whakataetae, mo te koa o te keemu me nga nekehanga." Mo etahi, he kino atu te kaipahua i te tangata ngaro. No reira, ko te whakatau ki te takaro kaore i te rite ki ta tatou e whakaaro nei. Ko enei keemu i waenga i nga hoa ka kaha ake te whawhai atu i nga whakataetae kua whakaritea.

Ko te tikanga ko te korikori tinana e pai ana koe. Engari ka taea ano tenei me te kore whakataetae. He maha nga wa ka iti ake te mate o te kino o te tinana, o te mate hinengaro me te hinengaro.

whakataetae wehea. Ka whakahīhī te toa, ka pōuri te kare. He kaha te whakataetae, he whakahihiri me te whakaputa i te nui o te adrenaline. Engari kaua e whakapoauau i te koa. E nehenehe te taata atoa e apiti i roto i te oaoa mau.

"Ka whakamahia e te Apotoro a Paora te whakataetae hei tohu mo te Karaitiana." I roto i te Korinetia 1, 9,27:2; 2,5 Timoteo 4,7:8; 12,1:6,2-3 e Hebera XNUMX:XNUMX Te faahiti ra Paulo i te tata‘uraa a te Kerisetiano. Ka whakatauritea e ia ki te omaoma e tatari ana mo te karaehe laurel. Heoi, ko te whakataurite anake e pa ana ki te pono me te manawanui e kawea mai ana e nga kaitakaro ki te whakatutuki i tetahi whaainga. I roto i te pakanga whakapono Karaitiana, heoi, kare he tangata e wikitoria i te utu o tetahi. Ka taea e nga tangata katoa te wikitoria mena ka kowhiria e ia me te u tonu ki ta raatau whiringa. E i ǒ nei, te tauturu mau ra te feia horo te tahi i te tahi ia au i te faaueraa tumu: “A amo i ta te tahi hopoia.” ( Galatia XNUMX:XNUMX-XNUMX ).

Ko te wairua Olympic i roto i te hitori

Noa ’tu e e tuhaa rahi to te mau hautiraa faaroo e te mau tuaro i roto i te haapaoraa a te mau Heleni, aita tatou e ite ra i tera huru i rotopu i te mau ati Hebera aore ra te mau ati Iuda. Ua tupu te haapiiraa faaroo e te morare i roto i te utuafare.

He mea whakarangatira te mahi o ia ra, engari mo nga Kariki he mea whakaiti. Karekau he hakinakina, he keemu kua whakaritea i roto i nga tikanga Hiperu. I roto i a ia, i hono tonu te korikori tinana ki te oranga mahi. Mo nga Kariki, he tapu te ataahua, na reira i whakataetae tahanga nga kaipara ki te whakataetae Olympics. No te ati Hebera, i te tahi a‘e pae, mea nehenehe te mo‘araa e ua paruruhia e te ahu. E rua nga tirohanga rereke o te ao.

Ki te korero a te tangata, na te punaha matauranga Kariki i whakaputa i te ao nui. Heoi, na te wairua whawhai Kariki i kaha ake i te mutunga ka hinga a Kariki. Ko nga Roma i te rautau 2 BC. I timata ki te whai waahi ki nga whakataetae Olympics, inaianei, na te wairua nei, i haere tonu nga keemu whawhai mo te iwi. E mohio ana tatou katoa mo nga whawhai gladiator me te hopu kararehe i te papa o Roma. Ko nga ahua kino rawa atu i aukatihia i raro i te mana o te Karaitiana.

I roto i te pouri Middle Ages, Heoi, ka kitea e tatou te wairua whawhai i roto i te tapatapahi o nga moke me te toa. Ko nga Karaitiana e whakatoia ana kaore i mate i roto i nga whakataetae Roma, engari i nga ringa o nga hoia. Me nga hoia, ka puta ano te keemu whawhai i te ahua o te whakataetae.

I roto i te Reformation ka kite tatou i te whanui o mua ki te whakahē i te whakapono, te monasticism me te whakataetae whakataetae. Inaianei kua whakanuia ano te mana o te mahi. Ua turu râ o Luther i te aroraa, te taiapa, e te hautiraa hauti ei parururaa i te faaea-noa-raa, te taiata, e te pere moni. Ahakoa ko Melanchthon i tautoko nga hakinakina me nga keemu, ahakoa kei waho o nga whare wananga.

Ko te ota Jesuit i whakaturia e Ignatius Loyola i te tau 1540 i whakatairanga i te wairua whawhai me te maha o nga whakataetae a te iwi. Ko nga ota, nga tohu, nga tohu me nga tohu kua whai waahi nui ki nga kura Katorika mai ano. Ko te rama o te wairua whawhai Kariki kua puta mai i te hoia ki te Jesuit.

He oho tere

Tae noa ki nga whakaoranga nunui i Amerika Te Tai Tokerau, i timata mai i te tau 1790, ka puta nga kura kua kore he waahi i roto i ta ratou marautanga mo nga taakaro me nga keemu. Ko te mahi maara, te hīkoi, te eke hoiho, te kauhoe me nga momo mahi toi i tukuna hei taurite tinana ki nga kaupapa whakaaro. Engari he wa poto te whakaoranga.

Te torino whakararo

I te tau 1844 ka huri whakamuri te kaareti o Oberlin College ki tenei kaupapa matauranga me te whakahoki ano i nga mahi hakinakina, hakinakina me nga keemu. Ko te Karaitiana uaua kua whakahuahia i runga ake nei ka timata te kaha ki nga kura Porotetani katoa. I raro i te awe o te hapori Darwinism - »survival of the fittest (the fittest survives)« - ka puta nga hakinakina pera i te whutupaoro Amerika, he maha nga mate i te timatanga o te rautau 20. Ka mutu, ko te whai a te eugenics ki te whakamahine i nga taonga ira tangata ma te whiriwhiri. Ka huri ano te ataahua me te kaha ki te karakia, i runga i te wairua o te Olympics. I kite te Tuatoru o te Reich kei hea te arahi. Ko te tangata Aryan te whakaurunga o tenei wairua. Ko te hunga ngoikore, te hunga haua, me nga Hurai kia ata whakakorehia ma nga puni whakamate me te euthanasia.

Ko te tikanga, ko te whakangungu tinana o nga kaitakaro me nga tamariki kura i nga wa katoa e hono ana ki nga kaupapa o te hoia.

Kei te ora tonu te wairua nei, ka kitea ngawari i roto i nga whakataetae Olympics, whutupaoro, mowhiti mekemeke, Formula 1, whakataetae ataahua, waiata waiata, whawhai puru, Tour de France me etahi atu whakataetae.

Ko te wairua Olympian kei te kukume tonu i nga Karaitiana maha ki roto i nga wai kino me tana waiata tangi kia pakaru to ratou whakapono. No te mea i roto i te tata‘uraa, te rave nei ratou i te mea taa ê roa i ta te hoê Kerisetiano i piihia ia rave: “O tei hinaaro i te pee mai ia ’u, ia haapae oia ia ’na iho, e ia rave i to ’na satauro, a pee mai ai ia ’u i to ’u nei e‘a.” ( Mataio 16,24:XNUMX ). Ua haere Iesu na nia i te e‘a o te haapae ia ’na iho, te haapaeraa ia ’na iho, te mǎrû e te haehaa, te haavîraa u‘ana e te taviniraa. I rongo tonu tenei wairua i roto i ana kupu, i ana mahi, i ana mahi, i nga wa katoa. Ma tenei anake ka taea e ia te whakapono te aroha o te Atua ki a tatou. Ua piihia tatou ia faaea i te topa i na pae e piti, ia ore tatou e veavea e te matao, ia faaîhia râ tatou i te Varua o te Atua.

Ka whakahoki ano tenei tuhinga i nga whakaaro nui mai i tana pukapuka, na te kaituhi a Barry R. Harker Te ahi ke, te Karaitiana me te aranga o te Olympism o enei ra tahi, a i apitihia e nga etita me etahi atu whakaaro. I taia te pukapuka e 209 wharangi i te tau 1996, a kei nga toa pukapuka.

I whakaputaina tuatahi ki te reo Tiamana i roto i Te turanga mo te oranga kore utu, 2-2009