I te whakahokinga mai ano a Luther ki te aroaro o te Runanga, karekau he wehi, he whakama ranei i runga i tona mata. Ma te tavini e te hau, ma te itoito rahi e te faahiahia, ua ti'a oia ei ite no te Atua i rotopu i te feia rahi o te fenua nei.

I tenei wa ka tono te rangatira o te emepaea ki tana whakautu ki te patai tuarua: Ka pai ranei ia ki te tiaki i ana pukapuka katoa? Kei te pirangi ranei ia ki te tango i tetahi waahanga?

Ko te korero rongonui

Ua pahono Luther ma te mǎrû e ma te haehaa, ma te ore e haavî e te riri. E mea huna e te faatura to ’na huru, ua faaite râ oia i te hoê tiaturiraa e te oaoa o tei hitimahuta i te haaputuputuraa.

I muri i tana tono ki te Imperial Diet mo te ngawari ki te mea, na te noho puku, monastic, ka wareware ia ki tetahi o nga tikanga o te kooti, ​​ka kii ia kaore i rite te ahua o ana mahi kua whakaputaina. I roto i te tahi mau taata, ua faariro oia i te faaroo e te mau ohipa maitai ma te maramarama, te ohie, e te Kerisetiano e ua faahepohia to ’na mau enemi ia hi‘o eiaha noa e mea ino, e mea maitai atoa râ. Ki te unu i enei he whakahee i nga pono kua whakaae nga taha katoa.

Ko te ahua tuarua o ana mahi e whakahē ana ki te papacy me te whakaatu i te hunga, na roto i te whakaakoranga me te tauira, i whakakino katoa te Karaitiana i te tinana me te wairua. Kare e taea e te tangata te whakakahore, te huna ranei ko nga ture me nga whakaakoranga a nga popa he pononga, he taumaha, he whakamamae i te hinengaro o nga Karaitiana. Ka pau te kaha o Roma i nga rawa me nga rawa o te Karaitiana—ina koa te iwi Tiamana. "Mena ka whakakorea e ahau nga mea i tuhia mo taua mea, e kore ranei ahau e whakakaha i tenei mahi nanakia me te whakatuwhera i te kuaha ki nga riri nui?"

Te toru o te piha haapiiraa o ta ’na mau buka, ua faataehia ïa i nia i te feia e paruru ra i te haavîraa u‘ana a Roma e e aro i te mau haapiiraa ta ’na e imi ra i te horoa. I konei ka whakaae marie me te kore noa e kaha ake ana te whakaputa i a ia ano i te mea e tika ana. Kaore ia e whakaaro he tangata tapu ia; engari ko enei pukapuka e kore e taea e ia te whakakore, me kore e whakaae ki te karakia kore o ona hoa whawhai. E rave ratou i te ravea e e haamou roa ratou i te nunaa o te Atua ma te riaria rahi atu â.

I te mea râ e taata noa oia e ere i te Atua, e paruru oia ia ’na iho mai ta te Mesia i rave i mutaa iho na roto i te na ôraa e: » ‘Ia hape ta ’u parau, e faaite mai oe ia ’u.’ ( Ioane 18,23:XNUMX ) Ma te aroha o te Atua ta ’u e ani. e to te Arii, e te taata atoa e hinaaro e e tia ia ’u, ia faaite mai ia ’u i te mau papai a te mau peropheta e ua hape vau. Kia tino mohio ahau, ka huri tonu ahau i aku he katoa, ka noho tuatahi ahau ki te maka i aku pukapuka ki te ahi.

Ko taku korero i korero ake nei e whakaatu ana kua ata whakaaro ahau me te pauna i nga raru katoa. Maoti i te vaiiho ia ratou ia tapea mai ia ’u, te oaoa nei au i te mea e ua riro te evanelia ei tumu no te peapea e te amahamaharaa i teie mahana. Koia te take i tera wa. Koia tonu te ahua me te kaupapa o te kupu a te Atua. Ua parau Iesu, ‘Aita vau i haere mai e hopoi mai i te hau, i te ‘o‘e râ.’ ( Mataio 10,34:9,5 ) Mea faahiahia e mea riaria te mau a‘oraa a te Atua. Auê te ati ia aro tatou i te Parau Mo‘a a te Atua i roto i ta tatou imiraa i te tahoêraa, ma te faatae mai i nia ia tatou i te hoê opape riaria o te ati e ore e ape, te ati i teie nei e te haamouraa tamau. Engari, me whakarite kia kore e haere tonu te rangatiratanga o te rangatira rangatira o Emepara Charles, e tumanako nei tatou ki te taha o te Atua, ka mutu i raro i nga tohu pouri ano i timata ai... Ka taea e au te korero mo nga pharao. o te mau arii no Babulonia aore ra no Iseraela, o tei ore roa ’tu i faarahi i to ratou iho ino i to ratou mana‘o e ua haamau ratou i to ratou mana na roto i te mau ravea aravihi roa. ‘Na te Atua e huri i te mau mou‘a hou ratou i ite ai.’ ( Ioba XNUMX:XNUMX ).

E kore ahau e korero penei no te mea ki taku whakaaro tera pea e matea e nga rangatira rangatira taku whakawakanga kino; engari e hiahia ana ahau ki te whakatutuki i taku mahi, e tika ana a Tiamana ki te tumanako mai i ana tamariki. Te haapoupou nei au ia ’u iho i to oe Arii teitei e to oe mau Arii teitei, te taparu nei au ia oe i roto i to ’u haehaa ia arai i te riri o to ’u mau enemi ia ore e ninii mai i te riri rahi i nia ia ’u.”

Tiamana tuatahi, muri mai i te reo Ratini

I korero a Luther i te reo Tiamana. I teie nei, ua anihia oia ia faahiti i te hoê â parau na roto i te reo Latino. Ehara te Kaiser i te aroha ki te Tiamana. He uaua hoki mo nga rangatira o nga rangatira o Paniora me Itari. Noa ’tu to ’na rohirohi roa i ta ’na oreroraa parau, ua farii o Luther, ma te faahiti i te mau mea atoa na roto i te reo Latino ma te maramarama e te puai. Heoi, na te Atua i whakahaere nga mea katoa. Ua matapourihia te mau mana‘o o te mau arii e rave rahi i te hape e te mau ti‘aturiraa e aita ratou i ite i te puai o te tautooraa a Lutera i te a‘oraa matamua; engari i runga i te tukuruatanga ka mohio ratou ki nga tohu i puta ma te tino marama. Ua haamaramarama mai te varua o te Atua i te parau mau e ua vaiiho mai i te hoê mana‘o hohonu e te vai maoro. Ua noaa i te Reforomatio te hoê re o tei parau ma te puai rahi i te patoiraa i te pâpa.

Ka whakakorehia e koe, kaore ranei?

Ko te hunga i whakapakeke i o ratou kanohi ki te marama, kihai i whakaae ki te whakapono ki te pono, kua riri ratou ki te kaha o nga kupu a Luther. Ko te Tumuaki o te Reichstag tetahi o ratou. I te otiraa ta Lutera oreroraa parau, ua parau maira teie taata toroa ma te riri, ‘Aita oe i pahono i te uiraa i uihia ia oe. Kaore koe e patai ki te whakatau a nga kaunihera. Homai he whakautu marama me te tino marama: ka huri koe, kaore ranei?"

Ma te Atua ahau e awhina!

Ka whakahoki a Luther ma te kaha: "I te mea e hiahia ana to Kuini me to Kuini ki tetahi whakautu ngawari, marama, tika mai i ahau, tangohia tenei: E kore e taea e au te tuku atu i taku whakapono ki te Pope, ki nga Kaunihera ranei; kua marama hoki i te ra he maha o ratou he, he whakakeke. Na, ki te kore ahau e whakapono ki nga korero o te Karaipiture, ki te kore e tika te whakaaro; ki te kore ratou e whakaae ki nga tuhinga i whakahuahia e au; a ki te kore e peneitia taku whakawakanga ki te Kupu a te Atua, e kore e taea e au te whakarere. Eita hoi e tia i te hoê kerisetiano ia parau ino i to ’na mana‘o haava.” I muri iho, ua fariu a‘era to ’na mata i nia i te amuiraa ta ’na e tia ra i mua, ma te tapea i to ’na ora i roto i to ratou rima, e na ô atura: “Te tia noa nei au, e ore e tia ia ’u ia tapea. Ma te Atua ahau e awhina! Amine!"

He pakari ano he toka

Ko tenei tangata tika e tu ana i runga i te tino turanga, ko nga poropiti me nga apotoro, ko te tangata i whakawahia hei tino kamaka mo te kokonga. Ko te Kai-whakahou nui e tu maia ana me te mataku kore ki tona turanga. He pono i roto i te hunga whakaponokore, ahakoa nga tupuhi o te mauahara me te utu, e tu ana ia ano he hita nui i Repanona i roto i nga rakau o te ngahere. I te wa e pupuhi ana nga hiahia me nga paru o te mano ki a ia ano he ngaru o te rire nui, ka tu ia, he ramarama i whakaarahia mai i te rangi hei whakatupato i te kaimoana kino mo te tahataha huna me te takutai toka.

Kare a Luther i mohio he aha te mea ka taea e ia; engari e mohio ana ia e kore rawa e taka te pono. Mai te peu e e titauhia, ua ineine oia i te pohe mai te peu e e nehenehe ta ’na e tavini maitai a‘e i te parau mau i roto i te pohe i te ora. Na te marama o te torona o te Atua i whakamarama tona mata. Ko tona nui me te ma o tona ahua, tona rangimarie me te hari o te ngakau i kitea e te katoa i a ia e whakaatu ana i te kaha o te he, e whakaatu ana i te kaha o te whakapono e wikitoria ana i te ao.

I te mutunga o te korero a te kaiwhakahou, ka noho te whakaminenga katoa i roto i te ahua ohorere mo te wa poto. He maha nga rangatira i whakapoipoi ki tona pono me te rangatira o te wairua. Ko te Emepera ano, i tino miharo, ka karanga: "E korero ana te Moni ma te ngakau kore, me te maia kaha!" Ko nga Spaniards me nga Itariana, i te raruraru, ka timata ki te tawai i te nui o te morare kaore e taea e o ratou hinengaro te mohio.

Kua hinga nga tangata whai taha o Roma; i puta mai tana take i roto i te ahua kino. Ua tamata ratou i te ape i te ereraa i te mana, eiaha na roto i te ani i te mau Papai no te faaite ia Luther i to ’na hape, na roto râ i te mau haamǎta‘uraa, te mau parau tano ore a Roma. Ko te kaikorero mo te Reichstag i kii riri ki a Luther: "Ki te kore koe e huri, ka raru te Kaiser me nga kawanatanga o te emepaea ki te patai me pehea te mahi ki te tangata titorehanga pakeke."

Ko nga hoa o Luther, i rongo i runga i te hari nui ki tana parenga rangatira, i wiri i enei kupu; engari ko te Takuta tonu i kii kaha: 'Ko te Atua hei awhina moku! Na te mea kaore e taea e au te whakakore i tetahi mea."

I wehe a Luther i te wa e whiriwhiri ana nga rangatira. I te wa i hoki mai ai ia ki roto, ka tahuri to ratou kaikorero ki a ia: 'Martin, kaore koe i korero ma te ngakau mahaki e tika ana mo to ahuatanga. Ko te whakarōpūtanga o au mahi kaore i tika; ina hoki ka whakakorea e koe nga mea he, e kore te Emepera e tuku kia tahuna nga toenga. He mea poauau ki te tono kia whakakahoretia e te Karaipiture ina korero koe i nga titorehanga kua whakahengia e te kaunihera nui o Constance. No reira ka whakahau te Emepera ki a koe me kii noa ae, kaore ranei. Kei te pirangi koe ki te whakau i o panui, ki te tango ranei i tetahi mea mai i a raatau?”

Ma te marino ka whakahoki a Luther, "Kahore aku whakautu ke atu i te mea kua tukuna mai."

Te wikitoria!

I tino mohio ratou ki a ia. He toka tonu ia i tu i te wa e pupuhi ana te kaha o te kaha o te ao ki runga i a ia. Ko te kaha ngawari o ana kupu, tona ahua mataku kore, tana marino, tana titiro whai kiko, me te kaha o te whakaaro nui i puta mai i roto i nga kupu me nga mahi katoa i tino whakaaro nui ki te huihuinga. Kore rawa he tumanako ka taea e ia te tohe ki te karoti, ki te rakau ranei ki te tuku ki te mana o Roma. Kua toa te Moni ki runga i nga rangatira o tenei ao.

Ua tia a‘era o Charles V i nia i to ’na terono e ua na reira atoa te amuiraa taatoa. "Ka hui ano te Reichstag i te ata apopo ki te whakarongo ki te whakatau a te Kaiser," ta te Chancellor. E rave rahi i roto i teie totaiete tei turaihia e te hoê â huru feruriraa tei faauru i te mau Pharisea i mutaa ihora. I matewai ratou ki nga toto o te tangata kihai nei i taea e ratou te whakakahore ana tautohetohe. Heoi, i te mohio a Luther ki tana kino, i korero ia ki nga tangata katoa ma te honore me te ngakau marie. Ko ana kupu kua kore te whakahihi, te hiahia me te korero pohehe. Ua mo‘e roa ia ’na e te mau taata rarahi e haaati ra ia ’na, ma te mana‘o noa e tei mua oia i mua i te hoê taata teitei a‘e i te mau pâpa, te mau perepitero, te mau arii e te mau emepera. Ko te Karaiti i kingi i roto i te ngakau o Luther i korero na roto i tana whakaaturanga me te kaha me te nui i miharo me te miharo o nga hoa me nga hoa whawhai o taua ra. Tei reira te mana faafariu o te Atua i te apooraa e ua haaputapû te aau o te mau faatere emepera.

I hinga nga kaitautoko o te Pope me te patai riri he aha i kore ai te Reichstag Chancellor i haukotia i te monaki hara. He maha nga rangatira i whakaae i te tika a Luther. E rave rahi tei tiaturi papu i te parau mau; engari mo etahi he wa poto noa iho te whakaaro. He iti te oneone o te purapura i ruia; na te wera o te aukati i maroke ai ratou. Aita te tahi atu pǔpǔ i faaite i ta ratou mau tiaturiraa i taua taime ra—i muri a‘e râ, i muri a‘e i to ratou maimiraa i te mau Papai, ua haere mai ratou ma te itoito rahi no te turu i te Reforomatio.

Ko te Kaipooti a Frederick i titiro whakamua ki te taenga mai o Luther ki mua i te aroaro o te Kaute me te mataku, me te whakarongo ki ana korero me te ngakau hohonu. I koa ia mo te maia o te Takuta, te u, me te whakahaere i a ia ano, me te whakahīhī ki a ia hei kaitiaki mona. Nona i wehewehea te ao ki nga wahanga e rua: i tetahi taha ko te ao me te hahi i runga i to ratou whakapehapeha me to ratou kaha; i tera taha ko tetahi moneka e kore e mohiotia. Ua ite oia i te paari o te mau pâpa, te mau arii e te mau perepitero i te haamamahia e te mana o te parau mau. I mate te papacy i te hinganga ka pa ki nga iwi katoa me nga tau katoa.

i Nga Tohu o te Wa, Akuhata 30, 1883