Kutuluka mu mzinda ndi kuitanira dziko kukomana nafe kangapo m'mabuku awiri oyambirira a Baibulo (Genesis ndi Eksodo). Nthawi iliyonse ndi za gulu lachitukuko chakumatauni.

Likasa la Nowa

Mpaka pano, zombozi zimagwiritsidwa ntchito popanga nyumba, malo osungiramo zinthu kapena mapulojekiti omwe cholinga chake ndi kuteteza ku ziwopsezo kapena kupulumutsa ndi kupulumutsa. Ma wadi angakhale Mwachitsanzo, ana, odwala, komanso pangozi nyama ndi zomera. Nthaŵi zambiri chingalawa choterocho chimapereka chitetezo ku mzimu wankhanza, wodzikonda wa chitukuko cha m’tauni. Malinga ndi nkhani ya m’Baibulo, mzimu umenewu unalamuliranso chigumula chisanachitike. Chikhalidwe cha m’tauni cha mbadwa za Kaini chinali chitagonjetsa anthu onse ndipo chinachititsa kuti dziko liwonongeke panthawiyo. Koma chingalawacho chinapereka chitetezo kwa onse amene anatuluka m’dziko la chigumulacho. ( Genesis 1-4 )

Nsanja ya Babele

Kusamuka mu mzinda waukulu wa Babulo m’chigwa cha Shinara kunali kodzifunira. Ogwira ntchito yomanga omwe anali mkati momanga nyumba yosanja yoyamba m'mbiri ya anthu mwadzidzidzi anali ndi vuto lalikulu lakulankhulana. Kusokonezeka kwa zilankhulo ku Babulo kunachititsa kuti anthu ambiri achoke m’madera osiyanasiyana. Magulu a mabanja adachoka mumzindawu mbali zonse kuti akafufuze madera atsopano achipululu monga oyendayenda. Koma patapita nthawi, mizinda inayambanso kumera kumeneko, ndipo kukula kwa mizinda kukupitirizabe mpaka lero. ( Genesis 1:11,1-9 )

Abrahamu anachoka ku Uri ndi ku Harana

Mofanana ndi Nowa zaka mazana angapo m’mbuyomo, Abrahamu akuitanidwa kuchoka ku chikhalidwe cha mzinda wake. Iye anasiya mizinda ya Uri ndi Harana ku Mesopotamiya ndi kuyenda monga woyendayenda kupita ku Kanani kumene kuli anthu ochepa, kumene kuli pakati pa chitukuko chapamwamba cha mumtsinje wa Nile. Iye ankayendayenda ndi ziweto zake pafupi ndi misewu iŵiri ikuluikulu yolumikiza Igupto kupita ku Mesopotamiya, njira ya Via Maris pa Nyanja ya Mediterranean ndi Msewu wa Mfumu mu Yordano wamakono. Pakati pa awiriwa amakhala kumapiri. Moyo wake ndi chitsanzo chabwino kwambiri cha kusamuka mwaufulu. Chidaliro chake mwa Mulungu chinakhala mwambi komanso chopangika kwa zipembedzo zitatu zapadziko za Abrahamu za Chiyuda, Chikhristu ndi Chisilamu. ( Genesis 1:11,31-25 )

Loti anathawa ku Sodomu

Loti, yemwe anali mwana wa mphwake wa Abrahamu, ndi nkhosa zake anafunafunanso chonde m’chigwacho ndipo anakhala pafupi ndi mizinda ya Sodomu ndi Gomora. Posakhalitsa anasamukira ku Sodomu. Kutatsala pang’ono kugwa kwa mzinda umenewu, Loti ndi mbali ya banja lake anakokedwa kwenikweni kunja kwa mzindawo ndi dzanja la amithenga aumulungu: “Udzipulumutse wekha kumapiri, kuti ungachotsedwe!” akulangizidwa (Genesis) 1:19,17). Kusamuka kwa Loti kunali kokayikitsa. Anthu amene anatuluka mwa iye anali kukhala m’mapiri a kum’mawa kwa chigwacho. ( Genesis 1-13 )

Lolani anthu anga amuke!

Kutuluka kodziwika kwambiri komwe mawuwa akugwiritsiridwa ntchito pa kusamuka kwina ndiko kuchoka ku Igupto. Kumeneku anthu onse anasamuka kuchoka ku mtsinje wachonde wa Nile n’kupita kuchipululu cha Arabia. Njala inachititsa kuti mdzukulu wa Abulahamu, Yakobo ndi banja lake, azitsatira chikhalidwe cha ku Iguputo. Koma njira iyi inathera mu ntchito yaukapolo, yomwe mwa njira imodzi kapena ina yakhalabe mbali ya chikhalidwe cha m'tawuni mpaka lero.

Kulimbana ndi Farao pofuna kumasula anthu a Israyeli kukadali kulimbikitsa anthu onse amene akuponderezedwa. Lolani anthu anga amuke! Mpatseni ufulu! Chimenecho chinali chovuta kwa wopondereza. Palibe Mwisrayeli amene anamenya nkhondo ndi Aigupto. Njira iyi idachotsedwa kwathunthu kwa Mose zaka makumi anayi m'mbuyomo - komabe anthu adakwanitsa kuguba kupita ku ufulu. Pambuyo pa zaka zina makumi anayi akuyendayenda m’chipululu ndi midzi ya m’misasa yosakhalitsa, imene anthu ake sanali otsika poyerekezera ndi mzinda wa miyandamiyanda, Aisrayeli anakhazikika m’madera monga alimi omwazikana m’dziko la Kanani, kumene “mkaka ndi uchi zimatuluka” (Deuteronomo 5) :26,15).

Sikuti onse, mofanana ndi akapolo achiisrayeli, amasankha njira yosakhala yachiwawa. Koma pali ambiri amene, m’malo mwa kuukira kwachiwawa, atuluka mwakachetechete kupita kumaiko amene amapereka ufulu wowonjezereka. Kusamuka mumzinda kupita kudziko kumapereka mwayi wofanana lero. Zitsanzo zisanu zotchulidwa m’buku lolemekezeka la m’Baibulo n’zolimbikitsa kwambiri.

Pitirizani kuwerenga! The lonse kope wapadera monga PDF

kuposa kusindikiza dongosolo.