Nowe ścieżki w mózgu są tworzone przez świadomą decyzję, aby zareagować inaczej niż zwykle w określonej sytuacji. W wyniku powtarzanej świadomej decyzji na nowej ścieżce nerwowej powstaje więcej guzków [patrz część 5 tej serii artykułów] niż na starej.

Kiedy prądy nerwowe przepływają teraz przez mózg, jest znacznie bardziej prawdopodobne, że pójdą nową drogą. Wiele procesów odgałęzia się od każdego głównego procesu (aksonu) komórki, który możemy wykorzystać jako alternatywne ścieżki.

Innymi słowy, możemy wybrać inną drogę – współczucie zamiast złości, pochwały zamiast krytyki, pomoc zamiast obrażania. Kiedy opieramy się pokusie czynienia zła, uwalniane są neuroprzekaźniki lub przekaźniki chemiczne, takie jak GABA, które natychmiast hamują.¹

Jednak komórka nerwowa często otrzymuje sprzeczne komunikaty. Niektórzy mówią: „No dalej, po prostu zrób to!” Inni mówią: „Nie, wolałbym nie!” Co powinna teraz zdecydować komórka nerwowa? Oto jest pytanie. Skąd komórka mózgowa wie, co robić?

procesy decyzyjne w mózgu

Załóżmy, że kusi mnie zjedzenie kawałka ciasta, kiedy naprawdę chcę trzymać się diety. Myślę: »To ciasto wygląda pysznie!« Natychmiast zakodowany sygnał prądowy o napięciu, powiedzmy, 30 miliwoltów jest wysyłany jako polecenie do odpowiedniej komórki w korze ruchowej: »Ogień!«

Ale jednocześnie myślę: „Wolałbym tego nie jeść!” Natychmiast ta sama komórka otrzymuje informację elektryczną, w której pośredniczy substancja GABA poprzez inną 40-miliwoltową ścieżkę: „Nie strzelaj!” (Im silniejsza moja determinacja, tym większy impuls elektryczny.)

Gospodyni wręcza mi już kawałek ciasta, ale ja już podjąłem decyzję, choć niewielką przewagą 10 miliwoltów. Więc z wahaniem mówię: „Nie, dziękuję”.

Tak więc potrzeba co najmniej 10 miliwoltów, aby komórka mózgowa zaczęła działać. W tym przypadku moja komórka mózgowa szybko obliczyła: 30 miliwoltów: ogień, 40 miliwoltów: nie strzelać. Różnica: 10 miliwoltów: nie strzelać!

Ale kiedy siły ciemności próbują skłonić mnie do złamania mojego postanowienia, mówią sobie: „Przegraliśmy, ale tylko sprawiedliwie!” Następnie opracowują lepszy plan na następny raz. Nie potrafią czytać w myślach, ale potrafią wyciągać wnioski z niezdecydowanych zachowań.

Licznik fizjologiczny

Około sto lat temu wybitny psycholog William James zwrócił uwagę, że nawyki opierają się na zasadach molekularnych:

„Gdyby młodzi ludzie wiedzieli, jak szybko stają się chodzącymi „stworzeniami z przyzwyczajenia”, zwracaliby większą uwagę na swoje zachowanie w tej plastycznej fazie. W taki czy inny sposób kształtujemy własne nieodwołalne przeznaczenie.
Każdy cnotliwy lub występny czyn, bez względu na to, jak mały, pozostawia wyraźny ślad. Pijak Rip van Winkle w sztuce Jeffersona przeprasza za każdym razem, gdy się upije, mówiąc: „Ten czas się nie liczy!” Nawet jeśli on i wybaczające niebo nie, to i tak zostanie to policzone. Molekuły w jego komórkach nerwowych i przedłużeniach liczą się, rejestrują i przechowują wszystko, aby można było ich użyć przeciwko niemu, gdy następnym razem będzie kuszony. Cokolwiek robimy, nic nigdy nie gaśnie w ściśle naukowym dosłownym sensie.
Oczywiście ma to też swoje dobre strony. Podczas gdy wiele pojedynczych drinków ostatecznie uczyni cię alkoholikiem, wiele indywidualnych czynów i godzin pracy może również uczynić cię świętym moralnym oraz praktycznym i naukowym autorytetem oraz ekspertem.

następnie dr. Jakub dodał:

„Młodzi ludzie nie muszą martwić się o wyniki swojej edukacji. Jeśli przez cały czas sumiennie wykonują swoją pracę, mogą być pewni, że jakikolwiek cel sobie obiorą, obudzą się pewnego ranka i znajdą się wśród kompetentnych swojego pokolenia. Po cichu jej rozeznanie w swojej dziedzinie ukształtowało się wśród szczegółów jej obowiązków. Już tego nie stracą. Młodzi ludzie powinni o tym wiedzieć wcześniej. Brak wiedzy na temat tej zasady jest prawdopodobnie najczęstszym powodem rezygnacji i zniechęcenia młodych ludzi, którzy rozpoczęli trudną karierę.«²

Lub, jak ujął to inny wizjonerski i myślący przyszłościowo pedagog: „Każdy z nas będzie taki, jakim uczynią nas nasze nawyki, przez całą wieczność”.³

Istota osoby, jej charakter, nie jest tajemnicza ani niezgłębiona: „Charakteru nie ujawniają przypadkowe dobre lub złe uczynki, ale skłonność słów i czynów”.⁴

Co zrobić, jeśli mam nawrót?

Załóżmy, że nawracam i wpadam z powrotem w starą rutynę. Być może od miesięcy żyję nowym, zmienionym życiem, ale potem nagle wracam do starego nawyku i tracę kontrolę. Wtedy kiedy demon szepcze mi do ucha: »Widzisz! Nic nie osiągnąłeś. Wcale się nie zmieniłeś, wciąż jesteś taki sam«, nie wolno mi zwracać uwagi na takie myśli! Czy przypomniał mi zwycięstwa, które już odniosłem na nowym torze? A może nie powiedział mi, jakie zmiany fizyczne i chemiczne już zaszły w nowych ścieżkach w moim systemie nerwowym?

Więc jeśli upadnę, powinienem się podnieść i kontynuować budowę nowych pasów. Nie ma mowy, żebym stracił grunt pod nogami na nowym torze – te butony nie znikają po okazjonalnym błędzie!

Każdy sukces na właściwej drodze to jedna porażka mniej. W końcu tak silny wzorzec rozwinął się we właściwym kierunku, że powrót do starych zachowań staje się coraz mniej prawdopodobny.

perspektywy

Uzdrowienie chorego mózgu – przezwyciężenie depresji, niepokoju, paniki itp. – oznacza wypracowanie zupełnie nowych nawyków. Ale jak rozwijać zdrowe nawyki, które są silniejsze niż stare? Kolejne dwa artykuły stanowią próbę udzielenia odpowiedzi.

kontynuacja              Część 1 serii

Elden M Chalmers, Uzdrowienie złamanego mózgu, nauka i Biblia ujawniają, jak mózg się leczy, Remnant Publications, Coldwater, Michigan, 1998, s. 30-34