I ka makahiki 1968, ua hana ʻo Dr. Ua hōʻike ʻo John R. Platt, he neurologist koʻikoʻi, biophysicist, a me ka ʻepekema pilikanaka, ʻoi aku ka nui o nā neurons o ko mākou lolo (ma kahi o 100 biliona) ma mua o ka mea i manaʻo ʻia (12-14 biliona).

Hoʻopili ʻia kēlā me kēia mau cell me nā ʻāpana lolo ʻē aʻe ma kahi o 1000 pili synaptic. ʻO kēia ka hopena ma kahi o 100 trillion cross-connections. ʻOiai inā mākou i hoʻohana i 30.000 o kēia mau pilina no ka manawa mua i kēlā me kēia kekona o ko mākou ola, ʻaʻole loa mākou e hiki i ko mākou hiki.

Ma luna o kēlā, ʻo ka DNA i loko o kēlā me kēia cell (me kahi kokoke i 10 trillion cell i loko o ke koena o ke kino) he nui ka ʻike i loaʻa ma kahi o 30 mau manawa e like me ka Encyclopaedia Britannica kaulana - no ka poʻe makemakika: 6 x 109. Inā ʻoe e lawe i ka DNA o nā 10 trillion a pau i loko o ke kino, e hohola ʻia mai kekahi ʻaoʻao o kā mākou ʻōnaehana solar a i kekahi! (The Great Ideas Today, Chicago: Encyclopaedia Britannica, Inc., 1968, pp. 141, 143)

Ma hope o kahi haʻiʻōlelo, ua nīnau au i koʻu polopeka, he evolutionist, "Pehea e wehewehe ai ka evolution i ka ʻoiaʻiʻo ua hoʻolālā ʻia ka mana nui o ka lolo kanaka e lōʻihi aku ma mua o ke ola maʻamau?" Wahi a ke kumumanaʻo o ka evolution, hoʻomohala wale ke kino i nā mana i makemake maoli ʻia?" Ua ʻae ʻo ia ʻaʻole hiki i ke kumumanaʻo evolution ke hāʻawi i kahi pane ʻoluʻolu a nīnau mai iaʻu: "No ke aha ʻoe i manaʻo ai ʻoi aku ka nui o ka hiki o ka lolo ma mua o ka mea maoli. pono e pono ai?"

Manaʻo wau ua loaʻa iaʻu kahi ʻōlinolino ma ke kihi o kona maka, ʻoiai ua ʻike ʻo ia he kahunapule wau. Ua kali ʻo ia i kahi haʻiʻōlelo? No koʻu makemake e hoʻohilahila iā ia, ua pane aku au, "Ke manaʻoʻiʻo nei au ua hana ke Akua i ke kanaka mua ma kona ʻano iho a ʻaʻole makemake ʻo ia e ola a hiki i ke kanaono, kanahiku, a i ʻole hoʻokahi haneri makahiki. Ua hoʻolālā ke Akua i ke kanaka no ke ao pau ʻole a no laila ua hoʻolako iā ia i ka lolo e hiki ai ke hoʻopau i ka manawa pau ʻole me ka pīhoihoi o ke ao pau ʻole!" Ua pane mai ke Polofesa me ke ʻano aloha akā koʻikoʻi: "ʻAʻole paha ʻoe i hewa loa."

Ua ʻae aku au me ka naʻau holoʻokoʻa: "ʻO kēlā me kēia kanaka i hana ʻia ma ke ʻano o ke Akua, ua hāʻawi ʻia me ka mana e like me ka mea nāna i hana: ka hiki ke noʻonoʻo a hana nona iho. ʻO ka poʻe e hoʻomohala nei i kēia hiki ke lawe i ke kuleana, aia ma luna o nā ʻoihana a hana i nā ʻano. ʻO ka pahuhopu o ka hoʻonaʻauao ʻoiaʻiʻo, ʻo ia ka hoʻonaʻauao ʻana i ka poʻe ʻōpio e noʻonoʻo no lākou iho, ʻaʻole e hoʻopili wale i nā manaʻo o kekahi." (Ellen White, Education, Mountain View, California: Pacific Press Publishing Association, 1903, p. 17)

Manaʻo kekahi poʻe neuroscientists ua hānau ʻia ka lolo me nā pūnana nerve a pau e loaʻa iā ia. (He ʻoiaʻiʻo paha ia i ka hapanui o nā hihia, akā aia kekahi mau ʻokoʻa, e like me kaʻu e hōʻike ai ma hope.) Mai ia manawa mai, ʻōlelo ka poʻe ʻepekema, e make ana lākou ma kahi wikiwiki. Ua manaʻo ʻia aia ma kahi o 50.000 mau pūnaʻi lolo e nalowale i kēlā me kēia lā i loko o ka cerebral cortex, e komo pū ana me ka cortex motor a me nā lobes mua, akā ʻoi aku ka liʻiliʻi o kēia ʻano a ʻaʻole i loaʻa ma nā wahi lolo ʻē aʻe.

ʻO ka hope loa, ʻaʻole maopopo loa ke kumu o ka make ʻana o kēia mau lolo. Eia naʻe, ʻo ka nalo ʻana o nā pūnana nerve i kākau ʻia ma ke ʻano he ʻāpana o ke kaʻina hana ʻelemakule e hiki ai i kēia manaʻo i hoʻokumu ʻia:

Ua ʻike mākou e make ana nā cell lolo inā ʻaʻole hoʻohana ʻia. Ua hōʻike ʻia kēia ma kahi haʻawina 28-makahiki o 4000 poʻe ma Wakinekona State. Ua maopopo ke kumu: E hoʻohana a nalowale paha! a ʻo ka mea hoʻomaha, rust!

ʻO nā kumu ʻē aʻe he toxins, nele i ka hāʻawi ʻana i ka oxygen, ʻaoʻao ʻaoʻao a maikaʻi ʻole paha, nā maʻi maʻi, nā hopena kūlohelohe maikaʻi ʻole a me nā ʻeha poʻo. Ke alakaʻi nei kēlā ʻano poho i ka lolo maʻi: i ka ʻike hewa ʻole, nā maʻi naʻau a me ka hoʻonui ʻana i ka degeneration a hiki i ka huikau noʻonoʻo.

Akā hiki iā mākou ke hoʻoikaika i ka naʻau: ua ʻike nā mea noiʻi lolo ʻaʻole makemake ka lolo i nā maʻi!

Inā make ka lolo, hoʻouna koke ka lolo i kahi kauoha hoʻomaʻemaʻe o nā macrophages (scavenger cell), kahi e hoʻopau ai i ke koena o ke kelepona ma mua o ka lilo ʻana i mea pōʻino i ko lākou kaiapuni! Hoʻokomo ʻia kahi pūʻali koa o nā astrocytes (nā pūnaewele o ka ʻiʻo kākoʻo i ka lolo) ma ke kiaʻi, hiki ke hoʻokuʻu i nā kumu ulu nerve (NGF) ma ke kauoha.

Hōʻike ka noiʻi e kali ana ka lolo i kahi kauoha mai iā mākou a i ʻole kekahi mea aloha iā mākou. Hāʻawi ʻia kēlā ʻano kauoha ke hana ke kanaka mālama (a iā mākou iho paha) i ka hoʻoikaika a kūpono e hoʻoikaika i ke kino a me ka noʻonoʻo a hoʻomau! ʻAe, he ʻoiaʻiʻo: hiki i ke kanaka aloha iā mākou ke hoʻoulu a hoʻolalelale i nā kaʻina hana ho'ōla i ko mākou kino a me ko mākou naʻau!

Ua hālāwai au me kekahi keiki ʻAsia i nele i ka lohe, ka ʻike, a me nā wahi koʻikoʻi ʻē aʻe o ka lolo. ʻOiaʻiʻo, he makapō, kuli a lolo ma kahi moe i kona ola ʻana. Ua ʻike au i ka lomilomi ʻana o ka makuahine i ke keiki me ka hoʻomau a me ke aloha, e kākoʻo i ke poʻo a me ke kino o ke keiki, e paipai iā ia e hoʻoneʻe i kona mau lima a me nā wāwae a kolo, a e hoʻopiha i kona honua me nā leo nani a me nā mea ʻike maka. ʻAe, ua ʻike au i kēia keiki e kolo ana! Ua ʻike au i kona ʻano i nā ʻike a me nā kani!

Ua hōʻike ʻia nā kiʻi o kona lolo he mea liʻiliʻi i hoʻomohala ʻia ma waho o ka lolo, i hana mua ʻia i loko o ka ʻōpū. Eia nō naʻe, i ka pane ʻana i nā hana makuahine, ua kauoha kēia lolo i nā astrocytes e hoʻokuʻu i nā kumu ulu ulu. Ma kēia ala, hiki ke hana ʻia nā ala a me nā pilina hou i nā wahi o ka lolo i hoʻopōʻino ʻole ʻia. ʻO kēia mau pūhui hou, ua hoʻokuʻu i nā kinikini hou a me nā enzymes i pane i ka hoʻomau mau ʻana, ua kahe ka uila, a ua hiki i ke keiki ke hoʻohana i kona mau lālā, nā maka, a me ka lohe!

Ua hoʻolohe nō hoʻi au i ka hoʻokani piano maikaʻi a kekahi lede ʻōpio i kona mau makahiki iwakālua i loaʻa i kāna "lolo mele" a ʻoki ʻia ka hapa nui o kona lolo ʻākau! Ua manaʻo nā kauka lapaʻau e maʻi lolo ʻo ia a moe moe no ke koena o kona ola. Akā, makemake nui ʻo ia e aʻo i ka hoʻokani piano, kahi āna i hoʻokō ai me kāna hoʻoikaika paʻa a paʻa ...

hoʻomau

Mai: Elden M. Chalmers, Healing the Broken Brain, Science and the Bible Reveal How the Brain Heals, Remnant Publications, Coldwater, Michigan, 1998, pp. 7-12

Ua paʻi mua ʻia ma ka German ma ʻO kā mākou kahua paʻa, 1-2003