Kpachara anya ka ị na-amị amị! Nke Ellen White dere

Na Maachị 3, 1522, ọnwa iri ka e jidesịrị ya, Luther kwuru nke ọma na Wartburg wee gaa n'ihu njem ya site n'oké ọhịa gbara ọchịchịrị na-aga Wittenberg.

Ọ nọ n'okpuru mkpochapụ nke alaeze ukwu. Ndị iro nweere onwe ha iwere ndụ ya; a machibidoro ndị enyi ya aka inyere ya aka ma ọ bụ ọbụna ịbịanye ya n'ụlọ. Ọchịchị alaeze ukwu ahụ, nke ọchịchọ siri ike nke Duke George nke Saxony kpaliri, mere ihe kacha njọ megide ndị na-eso ụzọ ya. Ihe ize ndụ ndị dị na nchekwa nke onye mgbanwe ahụ dị ukwuu nke na Elector Friedrich, n'agbanyeghị arịrịọ ngwa ngwa ka ọ laghachi Wittenberg, degara ya akwụkwọ na-arịọ ya ka ọ nọrọ na ebe nchekwa ya. Ma Luther hụrụ na ozi ọma ahụ nọ n’ihe ize ndụ. Ya mere, n'agbanyeghị maka nchekwa nke onwe ya, o kpebiri ịlaghachi na esemokwu ahụ.

Akwụkwọ ozi obi ike e degaara Onye Nhọpụta

Mgbe o rutere n'obodo Borne, o degaara onye nhọpụta akwụkwọ ozi ma kọwaara ya ihe mere o ji hapụ Wartburg:

Akwugola m Highness ugwu zuru oke,' ka o kwuru, 'site na-ezo onwe m n'ihu ọha otu afọ. Setan ma na emeghị m nke a n’ihi ụjọ. Agara m abanye Worms ọbụlagodi na enwere ọtụtụ ekwensu n'ime obodo dịka enwere taịlị n'elu ụlọ. Ugbua Duke George, onye Onye Elu gị kwuru dị ka ọ ga-atụ m ụjọ, ka a na-atụ egwu ya karịa otu ekwensu. Ọ bụrụ na ihe na-eme na Wittenberg ga-eme na Leipzig [ebe obibi Duke Georg], m ga-arịgoro ozugbo wee gbagoo n'ebe ahụ, ọ bụrụgodị na - Elu gị ga-agbaghara m okwu ahụ - e nwere ọtụtụ Georg- Dukes ga-esi n'eluigwe zoo. , na nke ọ bụla n'ime ha ga-atụ egwu okpukpu itoolu ka ọ! Kedu ihe ọ na-eme ma ọ wakpo m? Ọ na-eche na Kraịst, Nna m ukwu, bụ mmadụ ahịhịa? Ka Chineke chigharia n'aru ya ajọ ikpé ahu nke nēkwukwasi ya!

Achọrọ m ka onye ukwu gị mara na m na-aga Wittenberg n'okpuru nchebe siri ike karịa nke onye nhọpụta. Enweghị m ọchịchọ ịrịọ onye isi gị maka enyemaka, ma tere aka n'ịchọ nchekwa gị. Kama, achọrọ m ichekwa ịdị elu gị. Ọ bụrụ na m maara na Onye Ukwu gị nwere ike ma ọ bụ ga-agbachitere m, agaghị m abịa na Wittenberg. Ọ dịghị mma agha nke ụwa nwere ike ime nke a; Chineke ga-emerịrị ihe niile na-enweghị enyemaka ma ọ bụ nkwado nke mmadụ. Onye nwere okwukwe kachasị ukwuu nwere ihe nchebe kacha mma; mana Onye-nwe-anyị, ọ dị m ka ọ ka na-esighi ike n’okwukwe.

Mana ka onye ukwu gị chọrọ ịma ihe ekwesịrị ime, m ga-eji obi umeala zaa: Onye isi nhọpụta gị emelarị nnukwu ihe na o kwesịghị ime ihe ọ bụla. Chineke agaghị ekwe, ma ọ bụ m, gị ma ọ bụ m ime atụmatụ ma ọ bụ mezuo okwu ahụ. Onye isi ala, biko ṅaa ntị na ndụmọdụ a.

Ma mụ onwe m, Nna-ukwu gị na-echeta ọrụ gị dị ka onye nhọpụta, ma mee ihe ntụzịaka nke Eze Ukwu ya n'obodo ukwu na mpaghara gị, na-enweghị ihe mgbochi ọ bụla nye onye ọ bụla chọrọ ijide ma ọ bụ gbuo m; n’ihi na ọ dịghị onye nwere ike imegide ndị ọchịchị ma e wezụga onye ahụ hiwere ha.

Ya mere, ka Onye-nwe-anyị hapụ ọnụ ụzọ ghe oghe wee nye ụzọ dị mma, ndị iro m ga-abịa n’onwe ha ma ọ bụ ziga ndị ozi ha ka ha chọọ m n’ókèala onye isi gị. Ka ihe niile were usoro ya na-enweghị nsogbu ọ bụla ma ọ bụ ihe ọjọọ n'ebe Onye Ukwu gị nọ.

Ana m ede ihe a ọsọ ọsọ ka ị ghara inwe mkpagbu maka ọbịbịa m. Anaghị m eme azụmahịa m na Duke Georg, kama ọ bụ onye ọzọ maara m na onye m maara nke ọma.

Mkparịta ụka ya na ndị na-anụ ọkụ n'obi Stübner na Borrhaus

Luther alaghachighị na Wittenberg ịlụ ọgụ megide iwu nke ndị ọchịchị ụwa, kama iji mebie atụmatụ na iguzogide ike nke onye isi ọchịchịrị. N'aha Jehova ka ọ pu-kwa-ra ibu agha n'ihi ezi-okwu. N'iji nlezianya dị ukwuu na ịdị umeala n'obi, ma na-enwekwa mkpebi siri ike na nke siri ike, ọ malitere ịrụ ọrụ, na-ekwu na e kwesịrị ịnwale nkuzi na omume niile megide Okwu Chineke. 'Site n'okwu a,' ka o kwuru, 'bụ ịgbagha na ịchụpụ ihe nwetara ohere na mmetụta site na ime ihe ike. Ọ bụghị ime ihe ike ka ndị na-enweghị okwukwe ma ọ bụ ndị na-ekweghị ekwe chọrọ. Onye kwere na-abịaru nso, ma onye na-ekwetaghị na-anọ n'ebe dị anya. Enweghị ike ịmanye mmanye. M guzoro ọtọ maka nnwere onwe nke akọ na uche. Nnwere onwe bụ isi okwu nke okwukwe."

Onye na-eme mgbanwe ahụ enweghị ọchịchọ n'ezie izute ndị a na-eduhie eduhie bụ́ ndị oké mmasị ha kpataworo ajọ ihe ọjọọ. Ọ maara na ndị a bụ ndị ikom na-ewe iwe ọkụ, bụ́ ndị, ọ bụ ezie na ha na-azọrọ na ha bụ ndị eluigwe na-enye ìhè pụrụ iche, na-agaghị akpatakarị esemokwu ma ọ bụ ọbụna ndụmọdụ dị nro. Ha weghaara ikike kachasị elu ma gwa onye ọ bụla ka ọ nabata nzọrọ ha n'enweghị mgbagha. Otú ọ dị, mmadụ abụọ n’ime ndị amụma a, bụ́ Markus Stübner na Martin Borrhaus, rịọrọ Luther ka a gbaa ya ajụjụ ọnụ, bụ́ nke ọ dị njikere inye. O kpebiri ikpughe mpako nke ndị aghụghọ a nakwa, ọ bụrụ na o kwere omume, ịzọpụta mkpụrụ obi ndị ha ghọgburu.

Stübner meghere mkparịta ụka ahụ site n'ịkọpụta otú ọ chọrọ isi wughachi chọọchị na imegharị ụwa. Luther ji nnukwu ndidi gee ya ntị ma mesịa zaghachi, “N’ihe nile i kwuworo, ahụghị m ihe ọ bụla nke Akwụkwọ Nsọ kwadoro. Ọ bụ naanị ihe a na-eche n’echiche.’ N’okwu ndị a, Borrhaus ji iwe were kụọ aka ya na tebụl ma tie mkpu n’okwu Luther na ọ kparịrị onye nke Chineke.

“Paul kọwara na e mere ihe ịrịba ama nke onyeozi n’ihe ịrịba ama na ọrụ dị ike n’etiti ndị Kọrint,” ka Luther kwuru. “Ị̀ na-achọkwa iji ọrụ ebube gosi ịbụ onyeozi gị?” “Ee,” ka ndị amụma zara. “Chi nke m na-efe ga-ama ka e si azụ chi unu nile,” Luther zara. Stübner leziri onye mgbanwe ahụ anya wee kwuo n’olu dara ụda, sị: “Martin Luther, gee m ntị nke ọma! Aga m agwa gị ugbu a ihe na-eme na mkpụrụ obi gị. Ị na-amalite ịghọta na nkuzi m bụ eziokwu."

Luther gbachiri nkịtị nwa oge wee sị, Jehova baara gị mba, Setan.

Ugbu a ndị amụma ahụ kwụsịrị ijide onwe ha ma tie n’oké iwe, sị: “Mmụọ Nsọ! mmụọ nsọ!” Luther zara na nlelị dị jụụ: “M ga-akụ mmụọ gị n'ọnụ.

Ma iti-nkpu nke ndi-amuma we di okpukpu abua; Borrhaus, nke na-eme ihe ike karịa ndị ọzọ, na-agba ọsọ ma na-ewe iwe ruo mgbe ọ na-afụ ụfụ n'ọnụ. N’ihi mkparịta ụka ahụ, ndị amụma ụgha ahụ hapụrụ Wittenberg n’otu ụbọchị ahụ.

N'ihi na oge e nwere oké ịnụ ọkụ n'obi; ma afọ ole na ole ka e mesịrị, ọ malitere site na ime ihe ike ka ukwuu na ihe ndị dị egwu karị. Luther kwuru banyere ndị ndú nke òtù a, sị: 'Nye ha Akwụkwọ Nsọ bụ nanị akwụkwọ ozi nwụrụ anwụ; ha nile malitere iti nkpu, si, Mọ! mmụọ nsọ!’ Ma agaghị m eso ebe mmụọ ya na-edu ya. Ka Chineke n'ebere ya chebe m n'ụlọ ụka ebe naanị ndị nsọ dị. Achọrọ m ka mụ na ndị dị umeala n’obi, ndị na-adịghị ike, ndị ọrịa, ndị maara ma na-enwe mmetụta nke mmehie ha na-asụ ude ma na-etiku Chineke site n’ala ala obi ha maka nkasi obi na nnapụta.”

Thomas Müntzer: Ka mmasị ndọrọ ndọrọ ọchịchị nwere ike isi mee ka ọgbaghara na mwụfu ọbara

Thomas Müntzer, onye kacha arụsi ọrụ ike n'ime ndị a na-anụ ọkụ n'obi, bụ nwoke nwere ikike dị ukwuu nke, nke e were ya n'ọrụ nke ọma, gaara enye ya aka ime ihe ọma; ma ọ ghọtabeghị ABC nke Iso Ụzọ Kraịst; ọ maghị obi nke ya, ọ nweghịkwa nnọọ ụkọ n'ezi obi umeala. N'agbanyeghị nke ahụ, o chere na ọ bụ Chineke nyere ya ọrụ ka ọ gbanwee ụwa, na-echefu, dị ka ọtụtụ ndị ọzọ na-anụ ọkụ n'obi, na mgbanwe ahụ kwesịrị isi n'onwe ya malite. Ihe odide ndị na-ezighị ezi ndị ọ gụtara n’oge ọ bụ nwata emegharịwo àgwà ya na ndụ ya. Ọ bụkwa onye nwere oké ọchịchọ n'ihe banyere ọkwá na mmetụta, ọ chọghịkwa ịdị ala karịa onye ọ bụla, ọbụnadị Luther. O boro ndị Ndozigharị ahụ ebubo na ha na-eguzobe ụdị ọchịchị popu na iguzobe chọọchị ndị na-adịghị ọcha na ndị dị nsọ site n’ịrapagidesi ike na Bible.

Müntzer kwuru, sị: “Luther tọhapụrụ akọnuche ndị mmadụ na yok ndị popu. Ma ọ hapụrụ ha na nnwere onwe nke anụ ahụ ma ọ kụzighị ha ka ha dabere na Mmụọ Nsọ na ilekwasị anya n'ebe Chineke nọ maka ìhè." Müntzer weere onwe ya nke Chineke kpọrọ ka ọ dozie ihe ọjọọ a dị ukwuu ma chee na mkpali mmụọ bụ ụzọ nke a si eme ya. a ga-emezu. Ndị nwere Mụọ ahụ nwere ezi okwukwe, ọ bụrụgodị na ha agụbeghị okwu e dere ede. Ọ sịrị, "Ndị ọgọ mmụọ na ndị Turks dị njikere nke ọma ịnata Mmụọ Nsọ karịa ọtụtụ Ndị Kraịst na-akpọ anyị ndị na-anụ ọkụ n'obi."

Nkwada na-adị mfe mgbe niile karịa iwuli elu. Ịtụgharị wiil nke mgbanwe dịkwa mfe karịa ịdọrọ ụgbọ ịnyịnya ahụ n'ebe dị elu. A ka nwere ndị na-anabata eziokwu zuru oke iji gafere maka ndị na-eme mgbanwe, mana ha nwere ntụkwasị obi nke ukwuu nke na ndị Chineke na-akụzi kụziere ha ihe. Ndị dị otú ahụ na-eduga ozugbo site n'ebe Chineke chọrọ ka ndị Ya na-aga.

Müntzer kụziri na ndị nile chọrọ ịnata mmụọ nsọ aghaghị ịkpachapụ anụ ahụ́ na iyi uwe dọwara adọwa. Ha aghaghị ileghara ahụ́ ahụ́ anya, yikwasị ihu dị mwute, hapụ ndị enyi ha nile, ma laa n’ebe ndị mmadụ na-anọkarị na-arịọ Chineke ka o meere ha amara. “Mgbe ahụ,” ka ọ sịrị, “Chineke ga-abịa gwa anyị okwu dị ka Ọ gwara Ebreham, Aịzik na Jekọb. Ọ bụrụ na o meghị otú ahụ, ọ gaghị ekwe ka anyị lebara ya anya.” N’ihi ya, dị ka Lucifa n’onwe ya, nwoke a ghọgburu onwe ya mere ụkpụrụ Chineke ma jụ ịnakwere ikike ya ọ gwụla ma o mezuru ọnọdụ ndị ahụ.

Ndị mmadụ na-ahụ ihe dị ebube n'anya na ihe niile na-aja mpako ha n'anya. Akụkụ buru ibu nke obere ìgwè ehi ọ na-elekọta nabatara echiche Muntzer. Mgbe nke ahụ gasịrị, ọ katọrọ usoro na ememe nile n'ofufe ọha, na-ekwupụta na irubere ndị isi isi pụtara ịnwa ime ma Chineke ma Belial ozi. Mgbe ahụ, ọ gara n'isi ndị òtù ya gaa n'ụlọ ekpere nke ndị njem si n'akụkụ niile na-aga ma bibie ya. Mgbe omume ime ihe ike a gasịrị, a manyere ya ịhapụ ebe ahụ wee na-awagharị site n'otu ebe ruo ebe na Germany na ọbụna ruo Switzerland, n'ebe nile na-akpali mmụọ nke nnupụisi ma na-ekpughe atụmatụ ya maka mgbanwe n'ozuzu ya.

Nye ndị maliteworo ịtụpụ yoke nke ọchịchị popu, erughị eru nke ikike ọchịchị na-aghọrọ ha ike. Ozizi mgbanwe mgbanwe nke Müntzer, bụ́ nke ọ rịọrọ Chineke maka ya, dugara ha n’ịhapụ njide nile ma na-achịkwa ajọ mbunobi ha na ọchịchọ ha. Ihe nkiri kachasị egwu nke ọgba aghara na ọgba aghara sochiri, na ọbara juputara n'ubi Germany.

Martin Luther: Mkpesa site na echiche kpalakwukwu

Ahụhụ ahụ Luther nwetara ogologo oge gara aga n’ọnụ ụlọ mkpọrọ ya dị na Erfurt kpagburu mkpụrụ obi ya okpukpu abụọ karịa otú ọ hụrụ mmetụta ịnụbigara okpukpe ọkụ n’obi na-enwe ná Ndozigharị ahụ. Ndị isi ahụ nọgidere na-ekwughachi, ma ọtụtụ ndị kweere na ozizi Luther bụ ihe kpatara ọgba aghara ahụ. Ọ bụ ezie na ebubo a enweghị ihe ndabere, ọ pụrụ ịkpatara onye na-eme mgbanwe ahụ oké mwute. Na ọrụ nke Eluigwe ga-esi otu a mebie ya, na-ejikọta ya na oke ịnụ ọkụ n'obi na-enweghị isi, yiri ka ọ karịrị ya nwere ike ịtachi obi. N’aka nke ọzọ, Muntzer na ndị isi nile nke nnupụisi ahụ kpọrọ Luther asị n’ihi na ọ bụghị nanị na o megidere ozizi ha ma gọnarị ihe ha na-ekwu na mmụọ nsọ Chineke, ma kwupụtakwara na ha na-enupụrụ ndị ọchịchị obodo isi. N'imegwara, ha katọrọ ya dị ka onye ihu abụọ dị umeala n'obi. O yiri ka ọ̀ dọtara ibu iro nke ndị isi na ndị mmadụ.

Ndị na-eso ụzọ Rom ṅụrịrị ọṅụ n’ịtụ anya mbibi nke Ndozigharị ahụ na-abịanụ, ọbụna na-ata Luther ụta maka mmejọ ndị o meworo ike ya imezi. Site n'ịzọrọ ụgha na e mejọrọ ha, òtù ahụ na-anụ ọkụ n'obi jisiri ike nweta ọmịiko nke akụkụ dị ukwuu nke ndị mmadụ. Dị ka ọ na-adịkarị n’ebe ndị na-eme ihe ọjọọ nọ, e weere ha dị ka ndị nwụrụ anwụ. Ya mere ndị mere ihe nile ha nwere ike ime iji bibie ọrụ Ndozigharị ahụ nwere ọmịiko na otuto dị ka ndị a na-emegbu ha na mmegbu. Ihe a nile bụ ọrụ Setan, bụ́ nke otu mmụọ nsọ nnupụisi ahụ nke mbụ pụtara n’eluigwe na-edu.

Ọchịchọ Setan na-achọ ịbụ isi akpatawo esemokwu n'etiti ndị mmụọ ozi. Lucifa dị ike, “nwa nke ụtụtụ,” chọrọ nsọpụrụ na ikike karịa ọbụna Ọkpara Chineke natara; ma n’ịbụ ndị e nyeghị ya nke a, o kpebiri inupụrụ ọchịchị eluigwe isi. N’ihi ya, ọ tụgharịrị gakwuru ndị mmụọ ozi, mee mkpesa banyere ajọ omume Chineke, ma kwupụta na e mejọwo ya nke ukwuu. Site na nkọwahie ya, o wetara otu ụzọ n'ụzọ atọ nke ndị mmụọ ozi eluigwe n'akụkụ ya; ma aghụghọ ha siri ike nke na a pụghị imezi ha; ha rapara n’ahụ́ Lusifa wee chụpụ ha n’eluigwe.

Kemgbe ọdịda ya, Setan anọgidewo na-arụ otu ọrụ nnupụisi na ụgha ahụ. Ọ na-arụ ọrụ mgbe niile iji duhie ndị mmadụ na ime ka ha na-akpọ mmehie ezi omume na ezi omume mmehie. Lee ka ọrụ ya siworo nwee ihe ịga nke ọma! Ọtụtụ mgbe, a na-akọcha ndị ohu Chineke na-ekwesị ntụkwasị obi n'ihi na ha na-eguzosi ike n'ezi ihe n'atụghị egwu! Ndị ikom bụ́ nanị ndị ozi Setan ka a na-eto ma na-aja ha mma ma na-ewerekwa ha dị ka ndị nwụrụ anwụ. Ma ndị e kwesịrị ịsọpụrụ n’ihi ikwesị ntụkwasị obi ha nye Chineke, ya mere a na-akwado ya bụ ndị a na-achụpụ ma na-enyo enyo na enweghị ntụkwasị obi. Mgba Setan akwụsịghị mgbe a chụpụrụ ya n’eluigwe; ọ gara n’ihu site na narị afọ ruo na narị afọ, ọbụna ruo ugbu a na 1883.

Mgbe ewere echiche nke gị maka olu Chineke

Ndị nkuzi na-anụ ọkụ n'obi na-ahapụ onwe ha ka a na-eduzi ha site n'echiche ma kpọọ echiche ọ bụla nke uche olu Chineke; n'ihi ya, ha gara n'ókè. Ha sịrị, “Jizọs nyere ndị na-eso ụzọ ya iwu ka ha dị ka ụmụaka”; ya mere, ha na-agba egwu n'okporo ámá, na-akụ aka na ọbụna tụba ibe ha n'ájá. Ụfọdụ gbara Baịbụl ha ọkụ, na-ekwu, sị, “Akwụkwọ ozi ahụ na-egbu, ma mmụọ na-enye ndụ!” Ndị ozi ahụ mere omume n’ụzọ na-adịghị mma na nke na-adịghị mma n’elu ikpo okwu, mgbe ụfọdụ ọbụna na-esi n’elu ikpo okwu na-amaba n’ọgbakọ. N'ụzọ dị otú a, ha chọrọ ime ihe atụ n'ụzọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ụdị na iwu nile sitere n'aka Setan nakwa na ọ bụ ọrụ ha ịgbaji yok ọ bụla nakwa igosi mmetụta ha n'ezie.

Luther ji obi ike mee mkpesa megide mmebi iwu ndị a ma kwupụtaara ụwa na Ndozigharị ahụ dị nnọọ iche na nke a na-adịghị mma. Agbanyeghị, ọ gara n'ihu na-ebo ya ebubo maka mmejọ ndị a site n'aka ndị chọrọ ịkparị ọrụ ya.

Rationalism, Catholicism, fanaticism na Protestantism tụnyere

Luther ji ụjọ gbachitere eziokwu ahụ megide mwakpo sitere n'akụkụ niile. Okwu Chineke egosila na ọ bụ ngwá agha dị ike n’agha ọ bụla. Site n'okwu ahụ, ọ lụrụ ọgụ megide ikike nke popu họpụtara onwe ya na nkà ihe ọmụma ezi uche nke ndị ọkà mmụta, mgbe ọ na-eguzo dị ka nkume siri ike megide ndị na-anụ ọkụ n'obi nke chọrọ iji ohere nke Ndozigharị ahụ.

Nke ọ bụla n’ime ihe ndị a dị iche n’ụzọ nke ya na-emebi okwu amụma ahụ e ji n’aka na ibuli amamihe mmadụ gaa n’isi iyi nke eziokwu okpukpe na ihe ọmụma: (1) Rationalism na-egosipụta ezi uche ma mee ka ọ bụrụ ihe e ji ama okpukpe. (2) Okpukpe Roman Katọlik na-azọrọ na ọ bụ pontif ya bụ mmụọ nsọ sitere n’aka ndịozi n’akwụsịghị akwụsị na nke na-agbanweghị agbanwe kemgbe afọ niile. N'ụzọ dị otú a, ụdị ngafe ọ bụla na nrụrụ aka na-akwado site na uwe nsọ nke ọrụ ndịozi. (3) Mmụọ nsọ Müntzer na ndị na-eso ụzọ ya na-ekwu na-esi n'ebe ọ bụla dị elu karịa ọchịchọ nke echiche, na mmetụta ya na-emebi ikike mmadụ ma ọ bụ Chineke niile. (4) Otú ọ dị, ezi Iso Ụzọ Kraịst na-adabere n’Okwu Chineke dị ka akụ̀ dị oké ọnụ ahịa nke eziokwu sitere n’ike mmụọ nsọ nakwa dị ka ụkpụrụ na nkume aka nke mmụọ nsọ nile.

si Ihe ịrịba ama nke Oge, Ọktoba 25, 1883