Akohia mo te whakaaturanga Paniora mo te whakapono ki te Porotetani me te herekore whakapono i te rautau 16. Na Ellen White, Clarence Crisler, HH Hall

Te wa panui: 10 meneti

Ko tenei upoko o te pukapuka The Great Controversy kei roto anake i te whakaputanga reo Paniora, a na ana hekeretari i whakahiato mo Ellen White.

E XNUMX matahiti i mairi i muri a‘e i to te mau neneiraa matamua o te mau haapiiraa Reforomatio i tae i Paniora. Noa ’tu te mau tutavaraa amui a te Ekalesia Katorika Roma, aita e nehenehe e tapeahia te haereraa huna o te pǔpǔ. I tera tau ki tera tau, ka kaha haere te whakapono Porotetani tae noa ki nga mano tini kua uru ki te whakapono hou. I te tahi mau taime, ua haere vetahi o ratou i te fenua ěê no te fana‘o i te tiamâraa o te haapaoraa. Ko etahi i wehe i o raatau kaainga ki te hanga i a raatau ake tuhinga, he mea ki te whakanui i te kaupapa i arohaina nui atu e ratou i te oranga ake. Ko etahi atu, penei i nga moke i wehe atu i te whare karakia o San Isidoro, i kaha ki te wehe atu na o raatau ahuatanga.

Ko te ngaro atu o enei hunga whakapono, he tokomaha o ratou i mahi nui i roto i nga mahi torangapu me nga kaupapa whakapono, kua roa te whakapae mo te Inquisition, a, i etahi wa ka kitea etahi o te hunga kua ngaro ki waho, i reira ratou i rapu ai ki te hora i te whakapono Porotetani e whakatairanga ana i Spain. . Na tenei i puta te whakaaro he maha nga Porotetani i Paniora. Tera râ, ua haa te feia haapao maitai ma te haapao maitai e aita e taata hi‘opoa i ite i to ratou vahi.

I muri iho, na te tahi mau ohipa i tupu i te iteraahia te mau pu o teie ohipa i Paniora e e rave rahi taata faaroo. I te matahiti 1556, ua faaoti o Juan Pérez, tei ora i Geneva i taua tau ra, i ta ’na huriraa Paniora i te Faufaa Apî. Ua opua o ’na e hapono i teie neneiraa i Paniora e te mau papai o te Catechism Paniora o ta ’na i faaineine i te matahiti i muri iho e te hoê huriraa o te mau Salamo. Heoi, he roa te wa ka kitea e ia tetahi e pai ana ki te timata i tenei mahi whakararu. I te pae hopea, ua farii o Julián Hernández, te taata hoo buka haapao maitai, e tamata i te reira. I huna e ia nga pukapuka ki roto i nga oko nui e rua, a, i taea e ia te oma atu i nga mahi a te Inquisition. Ua tae o ’na i Seville, i reira te mau buka faufaa i opere-oioi-hia ’i. Ko tenei putanga o te Kawenata Hou te putanga tuatahi o te Porotetani i horahia ki Paniora.

'I tana haerenga, i hoatu e Hernández tetahi kape o te Kawenata Hou ki tetahi kaiparakimete i Flanders. Ka whakaatu te kaiparakimete i te pukapuka ki te tohunga, ka whakaatu ki a ia te tangata nana i tuku. Ua faaara oioi te reira i te Inquisition i Paniora. He mihi ki enei korero, "i tana hokinga mai, ka mauhia ia e nga kai-parauri ka hopukina e tata ana ki te taone o Palma". Ua faaho‘i ratou ia ’na i Seville e ua tapeahia oia i roto i te mau patu o te Inquisition, i reira ratou i tamata ’i i te mau mea atoa ta ratou e nehenehe e turai ia ’na ia haavare i to ’na mau hoa hau atu i te piti matahiti, aita râ i manuïa. Ua vai haapa‘o maitai noa oia e tae noa’tu i te hopea e ua faaoroma‘i ma te itoito i te haapoheraa maratiri i te tĭtĭ. Ua oaoa oia i te mea e, tei ia’na te hanahana e te haamaitairaa no te « afa‘i mai i te maramarama o te parau mau hanahana i roto i to’na fenua atea ê ». I tatari marie ia ki te ra whakawa: katahi ia ka puta ki te aroaro o tona Kaihanga, ka rongo i nga kupu pai, ka ora tonu ki tona Ariki.

Ahakoa karekau ratou i whiwhi korero mai i a Hernández tera pea i kitea ai ona hoa, "i te mutunga ka mohio ratou ki nga mea i huna e ia mo te wa roa" (M'Crie, pene 7). I taua tau ra, ua noaa i te mau tiaau o te Tiribuna i Paniora “te parau apî e ua itea mai te mau oire huna no Valladolid. Ua tono oioi ratou i te mau vea i roto i te mau haavaraa huru rau i roto i te basileia, ma te ani ia ratou ia rave i te mau hi‘opoaraa huna i roto i to ratou mau mana‘o. Me noho rite ratou mo te mahi tahi i te wa ka tae mai etahi atu tohutohu' (ibid.). Na tenei huarahi i kitea marietia ai nga ingoa o nga rau o te hunga whakapono. I tetahi wa, ka hopukina ratou i te wa kotahi, ka mauheretia me te kore whakatupato. Ko nga mema rangatira o nga hapori whai hua o Valladolid me Seville, nga moke e noho ana i te whare karakia o San Isidoro del Campo, te hunga pono e noho ana i tawhiti ki te raki i nga rekereke o nga Pyrenees, me etahi atu i Toledo, Granada, Murcia me Valencia ka kitea ohorere. i roto i nga pakitara o te Inquisition, hei hiri noa i ta ratou whakaaturanga ki o ratou toto.

“No te rahi o te feia i faahapahia no te Lutheranism […] ua nava‘i ratou no te tavini ei taata ati i roto e maha auto-da-fé [tei tutuihia e te taata] i roto i na matahiti e piti […] E piti tei tapeahia i Valladolid i te matahiti 1559, hoê i Seville i taua matahiti ra, e te tahi i te 22 no titema 1560” (BB Wiffen, nota i roto i ta ’na neneiraa apî o te Espístola consolatoria na Juan Pérez, p. 17).
I roto i te hunga tuatahi i mauheretia i Seville ko Dr. Ko Constantino Ponce de la Fuente, kua roa nei e mahi ana me te kore whakaaro. »I te taenga atu o te rongo ki a Charles V, kei te whare karakia o Yuste i taua wa, kua hopukina tana minita tino pai ki a ia, ka kii ia: 'Mehemea he tangata whakapono a Constantino, he tangata whakapono nui ia! ka kitea kua hara, ka whakahoki ia me te mapu: "Kaore e taea e koe te whakahe i te tangata nui ake!" (Sandoval, Ko nga hitori o te Emepera Carlos V, Puka 2, 829; i whakahuahia mai i a M'Crie, Upoko 7).

Heoi, ehara i te mea ngawari ki te whakamatau i te he o Constantino. Inaha, e au ra e aita ta te mau taata hi‘opoa e nehenehe e haapapu i te mau pariraa i nia ia ’na i to ratou ite-noa-raa “i roto i te tahi atu mau taata, te hoê buka rahi tei papaihia i roto i te papai a Constantino. I reira ka tino whakatakotohia e ia, me te mea e tuhi ana mo ia anake, me te mahi rangatira (i ta nga Kai-Inquisitors i whakamarama i tana whakatau i muri mai i taia ki runga i te scaffold) nga kaupapa e whai ake nei: mo te ahua o te Hahi; mo te Hahi pono me te Hahi a te Pope i huaina e ia ko Anatikaraiti; e pā ana ki te oro'a o te Eucharist me te hanga o te Mass, e kii ana ia e mau ana te ao i te kore mohio ki nga Karaipiture Tapu; mo te tika o te tangata; mo te purenga purenga, i huaina e ia ko te upoko o te wuruhi, he mea hanga na nga moke mo to ratou kakai; i runga i nga puru popa me nga reta o te murunga; mo nga pai o te tangata; i nia i te fa‘iraa hara […] I te faaiteraahia te buka ia Constantino, ua parau oia e: “Te ite nei au i ta ’u i papaihia e te fa‘i ma te huna ore e ua papai au i teie mau mea atoa, e te faaite papu nei au e e parau mau te reira. Kaua e rapua he korero mo toku he: kua kitea e koe he whaki marama, he marama, mo taku whakapono. Na, mahia to hiahia.« (R. Gonzales de Montes, 320-322; 289, 290)

Na te kaha o tana mauheretanga, kaore a Constantino i ora i te rua tau o tana whiunga whareherehere. E tae noa ’tu i to ’na mau taime hopea, ua tapea noa oia i to ’na faaroo Porotetani e ua tapea i to ’na ti‘aturiraa hau i te Atua. Ko te tikanga he mea tika i roto i te ruma kotahi i mauheretia ai a Constantino he kuao moke mai i te whare karakia o San Isidoro del Campo, i whakaaetia ki te tiaki i a ia i te wa o tona mate whakamutunga me te kati i ona kanohi i runga i te rangimarie (M' Tangi , Upoko 7).

a dr E ere o Constantino ana‘e te hoa e te perepitero o te Emepera i mauiui no to ’na taairaa i te ohipa Porotetani. a dr Ko Agustín Cazalla, he maha nga tau i kiia ko ia tetahi o nga kaikauwhau pai rawa atu i Spain, a he maha nga wa i puta ai ia ki te aroaro o te whanau kingi, i roto i te hunga i mauheretia, i mauheretia i Valladolid. I tana whakamatenga i te iwi katoa, ka korero ki a Pirinihi Juana, he maha nga wa i kauwhautia ai e ia, me te tohu atu ki tona tuahine i whiua ano, ka ki atu: "Tena koa, e te Rangatira, kia aroha koe ki tenei wahine harakore kua mahue nei i te tekau ma toru nga pani. " Heoi, karekau ia i wetekina, ahakoa kaore i te mohiotia tona mutunga. Engari e mohiotia ana ko nga kaikorero o te Inquisition, i runga i to ratou nanakia poauau, kare i ngata ki te whakahe i te hunga ora. I timata ano ratou i nga mahi ture mo te whaea o te wahine, a Doña Leonor de Vivero, i mate i nga tau ki muri. I whakapaehia mo te whakamahi i tona kainga hei "temepara Lutheran." 'Kua whakatauhia kua mate ia i roto i te ahua o te titorehanga, ko tana maharahara ki te kohukohu me ana taonga kia murua. Ka whakahaua kia keria ona koiwi, ka tahuna ki te aroaro o te iwi me tana whakapakoko. I tua atu, ka whakangaromia to ratou whare, ka tauhiuhia te tote ki runga i te whenua, ka whakaturia he pou ki reira me te tuhituhinga e whakamarama ana i te take o te whakangaromanga. Kua oti enei mea katoa' a kua tata te toru rau tau e tu ana te whakamaumaharatanga.

I roto i te auto-da-fé, ua faaitehia te faaroo teitei e te aueue ore o te mau Porotetani i roto i te haavaraa o “Antonio Herrezuelo, te hoê taata haava mana‘o maitai roa, e ta ’na vahine, o Doña Leonor de Cisneros, te hoê vahine paari e te maitai rahi, ahua patupaiarehe Ataahua".

“He tangata tika a Herrezuelo me te tino whakapono, ahakoa ko nga tukinotanga o te Kooti Whakawa mo te 'Tapu' e kore e taea te mahi. I roto i ana uiuinga katoa me nga kaiwhakawa [...] i kii ia he Porotetani mai i te timatanga, ehara i te mea he Porotetani anake, engari he kanohi mo tana roopu i te taone nui o Toro, i noho ai ia i mua. Ka tono nga Kai-Inquisitors kia whakaingoatia e ia te hunga i whakauruhia e ia ki te korero hou, engari kaore i taea e nga kupu whakaari, nga tohe, me nga whakawehi te whakakorikori i te kaha o Herrezuelo ki te tuku i ana hoa me ana akonga. Hau atu â, noa ’tu te mau hamani-ino-raa e ore e nehenehe e ofati i to ’na tiatonuraa, tei hau a‘e i te puai i to te oki ruhiruhia aore ra i te hoê ofai teitei i nia mai i te miti.
Ko tana wahine [...] i mauheretia hoki i roto i nga whare herehere o te Inquisition [...] i te mutunga ka tukuna e ia nga whakamataku o nga pakitara whaiti, pouri, i kiia he tangata hara, i tawhiti atu i tana tane, i arohaina nui atu e ia i tana ake. ora [...] me te wehi i te riri o nga kai-uiui. Na i te mutunga ka kii ia kua tuku ia ia ano ki nga he o te hunga titorehanga, i te wa ano ka whakapuaki i tana pouri me nga roimata tangi [...]
I te ra o te auto-da-fé whakahirahira, i whakaatu ai nga kai-whakapae i to ratou mana rangatira, ka kuhu te tangata whakapae ki roto i te papa, ka rongo mai i reira ka panuitia o ratou rerenga korero. Ka mate a Herrezuelo i roto i te mura o te ahi, a ko tana wahine a Doña Leonor ka whakarere i nga whakaakoranga a te Lutheran i mau ai ia i mua, ka noho ki roto i nga whare herehere i whakaritea mo tenei kaupapa i runga i te whakahau a te Kooti Tirohanga "Mopu". I reira ka whiua ia mo ana he ki te ripeneta me te whakama o te kakahu ripeneta, me te ako ano kia kore ai ia e ara i te ara o tona whakangaromanga me te whakangaromanga." De Castro, 167, 168.

I to Herrezuelo arata‘iraahia i roto i te aua, « ua putapû roa oia i te iteraa i ta’na vahine i roto i te ahu tatarahaparaa; a ko te titiro (kare i taea e ia te korero) i titiro atu ki a ia i a ia e haere ana i te huarahi ki te wahi e mate ai te ahua e kii ana: 'He tino uaua tenei ki te tango! te mau a‘oraa rohirohi ia tatara i to ratou aratairaa ia ’na i nia i te pou. 'Ko te Bachiller Herrezuelo', e kii ana a Gonzalo de Illescas i roto i tana Historia pontifical, 'kia tahuna oratia ia me te maia o mua. I tino tata ahau ki a ia ka taea e au te kite i a ia me te mataki katoa i ana korikori me ana korero. Kare e taea e ia te korero, i te wahangu: [...] engari i kitea e tona ahua katoa he tangata tino whakaaro nui me tona kaha, i whiriwhiria e ia kia mate i roto i te mura ahi kaua ki te whakapono me ona hoa he aha nga mea e hiahiatia ana mo ratou. Ahakoa te titiro tata, kaore au i kite i tetahi tohu iti o te wehi me te mamae; heoi i runga i tona mata te pouri, kahore ahau i kite i mua.'” (M'Crie, Upoko 7).

Kare rawa tana wahine i wareware ki tana ahua poroporoaki. 'Ko te whakaaro,' e ai ta te kaituhi korero, 'na ia i whakapouri i a ia i te wa o te pakanga kino i pa ki a ia, i mura ai te mura o te aroha ki te karakia whakatikatika e mura puku ana i roto i tona uma; e na roto i te faaotiraa “ia pee i te hi‘oraa o te taiva ore o te maratiri, ma te ti‘aturi i te mana i faarirohia ei mea maitai roa i roto i te paruparu,” ua “haapeu roa oia i te e‘a tatarahaparaa ta’na i haamata”. I tukuna tonutia ia ki te whare herehere, i reira mo nga tau e waru i tohe tonu ia ki nga mahi a nga Kai-Inquisitors kia whakahokia mai ia. I te mutunga ka mate ano ia i te ahi i te mea kua mate tana tane. Ko wai kare i whakaae ki to raua hoa rangatira a De Castro i tana karangatanga: 'He tokorua pouri, he rite te aroha, he rite te whakaako me te mate! Ko wai e kore e tangi mo to maharatanga, ka mataku, ka whakahawea ki nga kaiwhakawa, kaore i te hopu wairua ki te reka o te kupu atua, ka whakamahia te whakamamae me te ahi hei tikanga whakapati?" (De Castro, 171).

Mai te reira te huru o te mau taata e rave rahi o tei tapao maite i te Porotetani Reforomatio i Paniora i te senekele 16. “Engari, kaua tatou e kii ko nga maratiri Paniora i patu noa i o raatau oranga me te whakaheke i o ratou toto ma te kore noa. Ua pûpû ratou i te mau tusia hau‘a no‘ano‘a na te Atua, ua vaiiho mai ratou i te hoê faaiteraa no te parau mau aita roa i mo‘e” (M'Crie, Preface).

I roto i te roaraa o te mau tenetere, ua haapuai teie faaiteraa i te aueue ore o te feia tei maiti i te auraro i te Atua i nia i te taata. Te tamau noa ra te reira e tae roa mai i teie mahana no te horoa i te itoito i te feia, i roto i to ratou mau taime tamataraa, e maiti i te mau papu e e paruru i te mau parau mau o te Parau a te Atua. Na roto i to ratou tuutuu ore e to ratou faaroo aueue ore, e riro ratou ei mau ite ora no te mana taui o te aroha faaora.

mutunga o te raupapa

Te 1

Te mutunga: Conflicto de los Silos, 219-226